تاریخی‌گری

تأکید بر تنوع تاریخی نظام‌های فکری و عملی و متابعت آن‌ها از فرایندهای کلی‌تر تغییر یکی از ویژگی‌های اصلی تفکر قرن نوزدهم، خصوصاً در دنیای آلمانی...

Wednesday, January 6, 2016

تاریخ

دعوت به نوشتن جستار کوتاهی درباره‌ی تاریخ برای فرهنگ تفکر اجتماعی در قرن بیستم، به معنای دعوت به تشریح معنای قرن بیستم است. به این منظور در این‌جا...

Wednesday, January 6, 2016

باستان‌شناسی و ماقبل تاریخ

رشته‌های نسبتاً جدیدی است. اصطلاح «باستان شناسی» در سده‌ی هجدهم مورد استفاده قرار گرفت و به معنای مطالعه‌ی فرهنگ مادی دنیای باستان و خصوصاً یونان...

Thursday, December 31, 2015

انحطاط

دوره‌هایی در تاریخ که «دوران انحطاط» توصیف شده‌اند در این اعتقاد سهیم‌اند که «زندگی تکرار می‌شود». نگرش چرخه‌ای به امور جهان سنگ بنای دو مجموعه...

Wednesday, December 30, 2015

تاریخ‌نگاری در هند دوره‌ی اسلامی

برخی بر این باورند که تاریخ همراه با مسلمانان به هند وارد شده است [محققانی همچون آلن، فلیت و اشپرنگر به تاریخ‌نگاری واقعی در هند باستان باور...

Wednesday, December 9, 2015

تاریخ‌نگاری عثمانی و ترکیه

سیر تحول تاریخ‌نگاری در امپراتوری عثمانی و ترکیه‌ی امروزی به طور تقریبی به چهار دوره‌ی اصلی تقسیم می‌شود: الف) از آغاز تا حدود 905؛ ب) مرحله‌ی...

Wednesday, December 9, 2015

تاریخ‌نگاری اندلس

نخستین بار مورخان مصری برای تدوین تاریخ شبه جزیره‌ی ایبری (اندلس)، که در سال 92 جزو قلمرو اسلام گردید، تلاش کردند. سعیدبن کثیربن عُفَیر مصری...

Tuesday, December 1, 2015

سیر تاریخ‌نگاری در ایران (2)

نماینده‌ی شاخص شیوه‌ی تاریخ‌نگاری جدید در دوره‌ی قاجار، محمدحسن خان اعتمادالسلطنه است. او در پاریس روش تحقیق جدید را آموخت و در تهران کتاب‌های...

Sunday, November 29, 2015

سیر تاریخ‌نگاری در ایران (1)

سنّت تاریخ‌نگاری در ایران پیش از اسلام به سبب فقدان آثار مکتوب از دوره‌ی قدیم و میانه‌ی ایران به درستی مشخص نیست، از این رو نمی‌توان از تاریخ‌نگاری...

Sunday, November 29, 2015

اقسام تاریخ‌نگاری در ایران

یکی از اقسام تاریخ‌نگاری در ایران از قرن چهارم تا پایان دوره‌ی قاجار، تاریخ‌نگاری عمومی است. مؤلفان این گونه آثار جهان بینی اسلامی داشتند و در...

Saturday, November 28, 2015

منابع جنبی تاریخ‌نگاری ایران

در کنار آثار بالاخص تاریخی، در تاریخ‌نگاری ایرانی منابعی داریم که اطلاعات تاریخی را می‌توان از آنها به دست آورد. سفرنامه‌ها، کتاب‌های خاطرات...

Saturday, November 28, 2015

تاریخ‌نگاری اسماعیلیان

به طور کلی تاریخ‌نگاری اسماعیلیان ارتباط نزدیکی با ویژگی‌های نهضت و نیز وضع سیاسی آنان داشته است. اسماعیلیان را اغلب دشمنان بی شمارشان اذیت و...

Friday, November 27, 2015

تاریخ‌نگاری شیعیان

تألیف نخستین کتاب‌های تاریخی و فقیهی را به اصحاب نزدیک امامان شیعه و به طور خاص به سده‌ی اول و روزگار نزدیک به امام علی (علیه السلام) نسبت می‌دهند...

Friday, November 27, 2015

تاریخ‌نگاری در دوره معاصر

از یک دو سده‌ی پیش تاکنون تحولات جهانی و تغییرات سریع سیاسی و اقتصادی، از جمله بروز حوادثی عظیم چون جنگ جهانی اول و دوم، و حرکت شتابان علم‌گرایی...

Friday, November 27, 2015

اقسام و سیر تاریخ‌نگاری در اسلام (3)

تعصبات و افتخارات محلی و همچنین انگیزه‌های علمی و دینی در پیدایی تواریخ شهرها به طور عام و تواریخ محلی که متضمن شرح حال شخصیت‌های بزرگ شهری خاص...

Friday, November 27, 2015

اقسام و سیر تاریخ‌نگاری در اسلام (2)

علم انساب یا تبارشناسی به منزله‌ی شکلی از بیان تاریخی، به صورت روایات شفاهی در میان عرب جاهلی رواج داشته است. در این روایات تنها نام‌هایی در...

Friday, November 27, 2015

اقسام و سیر تاریخ نگاری در اسلام (1)

اولین نمونه‌های تارخ نگاری در اسلام، آثاری است که بر محور شرح سیره و زندگانی پیامبر اسلام تألیف گردیده و در تدوین آن اصول علم حدیث رعایت شده...

Friday, November 27, 2015

تاریخ در طبقه‌بندی علوم در دوره‌ی اسلامی

از جایگاه تاریخ در طبقه‌بندی علوم در کتاب‌های نخستین متفکران مسلمان نظیر کِندی و ابوزید بلخی، آگاهی در دست نیست. برخی از اندیشمندان نیز، مانند...

Friday, November 27, 2015

تاریخ فلسفه‌ی تاریخ

چگونگی بینش و نگرش نسبت به « علم تاریخ » در دوران حیات فکری بشر، از دوران باستان تا قرن بیستم، مطالبی ‌است که‌‌این مقاله سعی در تبیین مختصر آن...

Saturday, October 17, 2015

دوره سازی در تاریخ

از مسائل با اهمیت اما مغفولِ تاریخ، دوره سازی تاریخی و شناخت تاریخی آن است. با وجود کاربرد بسیارِ انواع و اقسامِ دوره‌های تاریخی از سوی استادان...

Saturday, October 17, 2015