بررسى دو تعریف مشهور از عقل

یکی از تعاریف مشهور فلاسفه از عقل، آن است که عقل مُدرِک کلّیّات است. گویند: ادراک کلّیّات، مربوط به قوّه‌ی عاقله‌ی انسان است؛ در مقابلِ قوای...

Monday, October 16, 2017

توصیف عقل (بیان ویژگی‌های آن)

اگر به سراغ عاقل رویم، معنای ادراک عقلی را به خوبی درک می‌کند و در شناخت آن منتظر هیچ تعریفی نمی‌ماند. بلکه هرچه را در توصیف آن می‌شنود، به...

Monday, October 16, 2017

عقل چیست؟

قبل از هر چیز نظری گذرا بر مباحث دانشمندان لغت شناس درباره‌ی عقل می‌افکنیم. امّا توجّه داریم که در این جستجوی لغوی، از مبنای اساسی بحث خود یعنی...

Sunday, October 15, 2017

بررسی یک اشتباه درباره‌ی رابطه‌ی علم و عقل

عقل و علم، تفاوت وجدانی دارند. یعنی می‌یابیم که ما دو گونه معلوم داریم و فرق بین علم و عقل نیز به فرق میان این دو نوع معلوم برمی‌گردد. معلومی...

Sunday, October 15, 2017

علم چیست؟

اگر بخواهیم معنای قابل قبول از توصیف علم ارائه کنیم و آن را «به منزله‌ی» تعریف علم بپذیریم، باید چنین قرارداد کنیم که توصیف علم، یعنی بیان اوصافی...

Sunday, October 15, 2017

دو معنای عقل

زمانی که فهم و درک و علم به معقولات با مستقلّات تعلّق گیرد، فعل «عَقَلَ- یَعقِلُ» را به کار می‌بریم. مصدر این فعل در عرب «عَقل» است و اسم فاعل...

Sunday, October 15, 2017

تفاوت علم و معرفت

این مطلب مسلّم است که توصیفات، تصوّراتی پدید می‌آورند، گاه مطابق با واقع، گاه نزدیک به آن، و گاه حتّی خلاف واقع. امّا بازهم می‌پرسیم که آیا این...

Sunday, October 15, 2017

نظریّه‌ی تشکیک در وجود در حکمت ایران باستان و فلسفه‌ی اسلامی (1)

نظریّه‌ی تشکیک در وجود یا وحدت در کثرت و کثرت در وحدت و جمع در فرق، مبتنی بر اعتقاد به حقیقت واحد و ذومراتب است؛ و نقشی بنیادی و سترگ در فلسفه...

Saturday, October 14, 2017

ابوالحسن عامری و مراتب علوم

حدود 300ق ابوالحسن عامری در نیشابور متولد شد و تحصیلات ابتدایی را در همان شهر به پایان برد.

Monday, October 9, 2017

محاکمه‌ي انسان و حيوان

اخوان‌الصفا يا به وجه کامل‌تر اخوان‌الصفا و خلان‌الوفا گروهي دانشمند اسلامي بوده‌اند در قرن سوم يا قرن چهارم هجري قمري که تعدادي رساله (حدود...

Wednesday, August 30, 2017

ملاحظاتي در مورد نامه‌ي کانت به هرتز

به ياد دوره‌ي همکاري آموزشي و پژوهشي با دکتر محمد خوانساري، اين مقاله‌ي کوتاه تخصصي را که در ضمن دلالت بر امانتِ علمي و دوستي بي‌شائبه دو مدرس...

Saturday, August 19, 2017

ايساغوجي، مدخل علم منطق

تازه‌ترين اثري که از دکتر محمد خوانساري، استاد برجسته و بلندآوازه‌ي منطق، به طبع رسيده است ترجمه‌ي ايساغوجي است، تأليفِ فرفوريوس صوري که استاد...

Saturday, August 19, 2017

حکمت مشرقي ابن سينا و الفباي فلسفي او

غالباً از توجه به اين نکته غفلت مي‌شود که فلسفه‌ي ابن سينا نقلِ صرف فلسفه‌ي يوناني «به زبان رَساي عربي» که با اسلوبي منطقي و روشن عرضه شده باشد...

Saturday, August 19, 2017

کانت و منورالفکري

اين روزها اگر بپرسند که «آثار مهم کانت کدامهاست؟» شايد بسياري از پاسخ‌دهندگان نام مقاله‌ي کوتاه چندصفحه‌اي را که کانت در سال 1784 در يک نشريه‌ي...

Saturday, August 19, 2017

مفهوم انسان کامل و مصاديق آن

در اين مقاله‌ي کوتاه درباره‌ي مفاهيم و حقيقت انسان کامل و مصاديق و افراد آن در عرفان نظري محيي‌الدين ابن عربي مُرسيائي (560-638) و صدرالدين شيرازي...

Wednesday, August 16, 2017

تشريح الوجود

رساله‌اي که در اينجا به چاپ مي‌رسد اثري است فلسفي که در نسخه‌هاي خطي آن گفته شده است که متعلّق به ابن‌سيناست، ولي ظاهراً به قلم نويسنده‌اي است...

Wednesday, August 16, 2017

رساله‌ي الطير

گروهي از صيادان به شکار برآمدند، دام گستردند، دانه پراکندند و خود ميان علفها پنهان شدند. من در ميان جماعتي از مرغان مي‌پريدم، صيادان ما را بديدند،...

Wednesday, August 16, 2017

زندگينامه‌ي خودنوشت محمد خوانساري

اجداد اين بنده اصلاً اهل خوانسار بوده‌اند که از آنجا به دهکرد (شهرکرد فعلي)، و از دهکرد به اصفهان آمده‌اند. و بنده در اصفهان، (به سال 1300 شمسي)،...

Wednesday, August 16, 2017

ابن سينا

ابوعلي حسين بن عبدالله بن علي بن سينا (370-428ق) يکي از دانشمندان بزرگ جهان و ايران و اسلام. پدر ابن سينا از اهل بلخ بود و از عاملان دودمان ساماني...

Wednesday, August 2, 2017

خفاش بودن چه کیفیتی دارد؟

آگاهی همان چیزی است که مسئله‌ی ذهن و بدن را واقعاً حل‌ناپذیر می‌کند. شاید به همین دلیل باشد که بحث‌های جاری در مورد این مسئله، توجه اندکی به...

Wednesday, July 26, 2017