حرکت نفس از دیدگاه فیلسوفان

یکی از مباحث ارزنده‌ی علم النفس، مسئله‌ی تغیر و ثبات نفس است. آیا نفس موجودی غیرثابت و تغییر پذیر است یا خیر؟ و در صورت تغییرپذیری، آیا به گونه‌ی...

Friday, April 22, 2016

ادله‌ی نقلیِ اثباتِ حدوثِ نفس

اندیشه ورانی که تقدم نفس بر بدن را محال می‌دانند، افزون بر دلیل‌های عقلی، به ادله‌ی نقلی نیز تمسک جسته‌اند، که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

Friday, April 22, 2016

کثرت یا وحدت نفس انسانی (1)

یکی از گونه‌های نفس که در وجود آن تردیدی نیست نفس انسانی است، و برجسته‌ترین ویژگی آن، تفکر و اندیشه است.

Friday, April 22, 2016

کثرت یا وحدت نفس انسانی (2)

در نوشتار پیش به محورهای بحث وحدت و کثرت نفس اشاره کرده، آن را در قالب سه پرسش بنیادین مطرح ساختیم و به دو پرسش پاسخ گفتیم. اکنون نیز نوبت آن...

Friday, April 22, 2016

خودانتقادی با دستاوردهای فکری غرب

در پس همه‌ی انتقادات ما از سطح زندگی، سیاست، علم و فکر در حقیقت نوعی از نقد غرب نهفته است، یعنی ما باید با نقد این ساحات به واقع، نقد غرب می‌کنیم....

Friday, April 22, 2016

دیدگاه برگزیده در اثبات تجرد نفس

نفس حیوانی و انسانی، چه هنگام حدوث و چه در زمان بقا مجرد است؛ البته نه به این معنا که حیوان و انسان تنها دارای یک نفس باشند (چنان که ملاصدرا...

Thursday, April 21, 2016

انواع قوای انواعِ نفس

یکی از موضوع‌های گسترده‌ای که بخش درخور توجهی از متون فلسفی را به خود اختصاص داده، بحث قوای نفس است. آنان نفس را به نباتی، حیوانی و انسانی تقسیم...

Thursday, April 21, 2016

جسمانی یا روحانی (مادی یا مجرد) بودن نفس

مادی یا مجرد بودن نفس از مباحث ارزشمند و پراهمیت علم النفس فلسفی است و به سان بحث انواع نفس پیشینه‌ای دراز دارد. پرسشی از دیرباز توجه اندیشمندان...

Thursday, April 21, 2016

انواع نفس

در میان آثار اندیشمندان با چهارگونه نفس روبه رو می‌شویم که در اعتقاد به وجود آنها اختلافاتی هست. پیش از ورود به مباحث اصلی، ارائه تعریف اجمالی...

Thursday, April 21, 2016

تعریف نفس در نگاه فیلسوفان

واژه «نفس» در لغت به معنای شخص، روح، خون، حقیقت شیء، قصد و نیت و... به کار رفته است. از این میان، آنچه با معانی اصطلاحی این واژه همخوانی دارد،...

Thursday, April 21, 2016

هانری کربن و گفتگوی شرق و غرب

هانری کربن ، ایرانشناس و اسلام شناس برجسته فرانسوی مورخ فلسفه و اندیشه عرفانی و باطنی ایران زمین است. روایت او از تاریخ فلسفه ایرانی روایتی تاریخی...

Wednesday, April 20, 2016

علیت از دیدگاه حکیمان مسلمان

الفاظ علت و معلول در آثار حکیمان مسلمان به دو معنای مختلف به کار می‌رود. این دو معنا در واقع، به دو حوزه‌ی معرفتی تعلق دارد: 1- مابعدالطبیعه؛...

Sunday, January 31, 2016

مابعدالطبیعه در سنت حکیمان مسلمان

معمولاً در کتب مابعدالطبیعه در مورد وجه تسمیه‌ی این دانش و نیز تعیین موضوع و شناخت مسائل آن، مباحثی مطرح می‌شود. پاره‌ای از این مباحث تکرار مکرّرات...

Friday, January 29, 2016

نظم هستی و بایستی؛ كتاب تكوین و كتاب تدوین

مباحث پیرامون نظم در حكمت اسلامی ذیل دو عنوان و اصطلاح بارز مطرح شده‌اند: «كتاب تكوین» و «كتاب تشریع/تدوین». كتاب تكوین، نظم قهری و اجباری حاكم...

Monday, January 11, 2016

بررسی پدیده‌ی تخلخل و تكاثف در طبیعیات فلسفه‌ی اسلامی

«تخلخل» و «تكاثف» دو اصطلاح در علم طبیعیات هستند كه در معانی متعددی به كار رفته‌اند. در این مقاله معانی مختلف این دو اصطلاح، اعم از حقیقی، غیرحقیقی...

Sunday, December 20, 2015

ثابت بن قُرّه، صابی حرّانی

ثابت بن قرّه به فرقه‌ی صابی، که به ستاره پرستان بابلی نسب می رساند، تعلق داشت. چون دین صابیان با ستارگان مربوط بود منجمان و ریاضیدانان بسیار...

Tuesday, September 1, 2015

حوزه‌ی فلسفی و عرفانی تهران

حوزه‌ی مهم فلسفه و عرفان در تهران در قرن سیزدهم و چهاردهم با عنوان «حوزه‌ی فلسفی و عرفانی تهران» شناخته می‌شود. با پایتخت شدن تهران، این شهر...

Tuesday, August 25, 2015

دانش‌های عقلی در دوره‌ی ایلخانی

در قرن هفتم و هشتم مردان بزرگی که غالباً تربیت یافته‌ی دوره‌ی پیش بودند مایه‌ی نگاهداشت رونق بازار علوم تا مدتی محدود گردیدند. با این همه در...

Tuesday, July 7, 2015

مقام تاریخی فلسفه در دوره‌ی اسلامی

1- بحث در باب مقام فلسفه در دوره‌ی اسلامی به یک معنا به فلسفه‌ی تاریخ بازمی‌گردد. وقتی از نسبت فلسفه با تاریخ بحث می‌شود، می‌خواهیم بدانیم که...

Tuesday, June 30, 2015

تاریخ فلسفه‌ی اسلامی، تاریخ جمع دین و فلسفه

تاریخ فلسفه در ظاهر مجال و میدان اختلاف نظرها و تقابل آرا است، اما خط وحدتی این تاریخ را راه می‌برد. ما با چشم ظاهر آنچه را که ظاهر است، یعنی...

Tuesday, June 30, 2015