اصطلاح شناسی حدّ در علوم منطق و فقه

در لغت به معنی کرانه، کناره، انتها و نیز به معنی اندازه و تیزی و تندی است. حدّ، در دو اصطلاح به کار می‌رود: منطقی، فقهی:

Sunday, May 27, 2018

حجت در اصطلاح اهل منطق

در اصطلاح اهل منطق، نامی است بر مجموع تصدیق‌ها یا قضیه‌های معلوم که چون بر طبق معیارهای منطقی به یکدیگر بپیوندند و تنظیم یابند تصدیقی مجهول،...

Wednesday, May 23, 2018

شهید صدر و استقراء

استقرا حرکت از جزئیات به سمت فرضیه‌های کلی است. استقرا هیچ‌گاه به صورت جدی، آن چنان که دغدغه‌ی فیلسوفان غربی بوده، مسأله‌ی فیلسوفان مسلمان نبوده...

Wednesday, February 7, 2018

ايساغوجي، مدخل علم منطق

تازه‌ترين اثري که از دکتر محمد خوانساري، استاد برجسته و بلندآوازه‌ي منطق، به طبع رسيده است ترجمه‌ي ايساغوجي است، تأليفِ فرفوريوس صوري که استاد...

Saturday, August 19, 2017

سعدالدین تفتازانی

تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر شافعی هروی (722-792 ق) فقیه، مفسر، متکلم ادیب و مؤلف شافعی. او در تفتازان (که دهی است در دهستان قوش خانه از بخش...

Thursday, April 20, 2017

منطق سهروردی

حكایت است روزی طلبه‌ای‌‌ از استاد خود پرسید: «منطق به چه كار ما می‌آید كه‌ این‌‌ همه وقت خود را برای آموختن آن تلف می‌كنیم؟»

Monday, April 17, 2017

تساوی

تساوی، در لغت به معنی برابری و همانندی دو چیز با یکدیگر است. در اصطلاح اهل منطق، تساوی، یکی از نسبت‌های چهارگانه (= نِسَبِ اربعه) بین دو کلی...

Wednesday, March 29, 2017

ترکیب مفصّل

ترکیب مفصَّل، یا مغالطه به اشتراک قسمت: گونه‌ای از گونه‌های مغالطه، یا قسمتی از شگردهای سفسطه در حوزه‌ی الفاظ. و آن چنان است که دو حکم مختلف...

Wednesday, March 29, 2017

مغالطه پژوهی نزد کاتبی قزوینی

علی بن عمربن علی شافعی، ملقب به نجم الدین و معروف به دبیران کاتبی قزوینی (600- 675 ه.ق) از بزرگان علما و حکما و دانشمندان رصد و ریاضیات که به...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد خواجه نصیرالدین طوسی

محمدبن محمد بن الحسن الطوسی معروف به خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند، فیلسوف شیعه و از بزرگ ترین ریاضیدانان و منجمین مسلمان متولد سال 597 هـ.ق...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد فخر الدین رازی

فخر الدین محمد بن عمربن حسین رازی، معروف به امام فخر رازی و ابن الخطیب و ملقب به امام المشککین (544- 660 ه.ق)، از علما و حکما و متکلمین بزرگ...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد اثیر الدین ابهری

اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری ملقب به اثیرالدین ایساغوجی فیلسوف، ریاضیدان و عالم هیأت، متوفی به سال 663 ه.ق است که در علوم مختلف از جمله فلسفه...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد غزالی

ابوحامد محمد غزالی، فقیه، متکلم، فیلسوف و عارف قرن پنجم و ششم (450 ه. - 505) در طوس به دنیا آمد و نزد اساتید بزرگی، چون جوینی، تحصیل نمود و به...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد سهروردی

شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی (540-578 ق)، ملقب به شیخ اشراق و شیخ مقتول، در روستایی نزدیک زنجان دیده به جهان گشود و نزد...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد ابن سینا

ابن سینا نسبت به سلف خود، فارابی، نویسنده‌‌‌ای با اسلوب تر و منسجم تر بود و روانی سبک او سهم به سزایی در انتشار آثار وی در میان طلاب فلسفه و...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد فارابی

محمد بن محمد بن طرخان فارابی (ف 339 ه.ق) که جمهور صاحب نظران او را یکی از برجسته ترین منطقدانان و شارحان افلاطون و ارسطو دانسته و ستوده اند،...

Sunday, February 12, 2017

مغالطه پژوهی نزد ارسطو

ارسطو ابتدا تعریف تبکیت و فرق آن با قیاس صحیح را بیان می‌کند، سپس به تبیین انواع استدلالات برهانی، جدلی، امتحانی و مشاغبی می‌پردازد. آنگاه اغراض...

Sunday, February 12, 2017

نظریه‌ی خواجه نصیرالدین در مؤلَّفات تقییدی و اِخباری

این مقاله بر آن است که نظر خواجه نصیر را درباره‌ی ویژگی‌های مؤلَّفات تقییدی و خبری عرضه کند. خواجه برای عرضه کردن این ویژگی‌ها ابتدا تألیفات...

Thursday, January 21, 2016

مهجور ماندن دلالت التزام نزد منطق‌دانان مسلمان

مسئله‌ی مهجوریت دلالت التزام را برای نخستین بار ابن سینا مطرح کرد و منطقدانان پس از وی آن را به منزله‌ی یک مسئله‌ی منطقی مدون کردند و در نتیجه...

Saturday, January 16, 2016

نوآوری‌های منطقی فارابی

ابونصر فارابی با ایضاح مفاهیم غامض منطق ارسطویی در شرح و تفسیر استادانه‌ی خود بر تمام ابواب كتاب ارغنون ارسطو، و همچنین با نوآوریهای بی بدیل...

Monday, January 11, 2016