چگونگی شناخت قوانین طبیعت

آیا می توان جهانی داشت که هیچ رابطه ی قانونمندی در آن حاکم نباشد؟ جهانی که هیچ شیئی بر شیئی دیگر تأثیر نگذارد یا اگر هم بگذارد آن تأثیر تحت ضابطه...

Tuesday, December 10, 2013

واقع گرایی و ابزارگرایی علمی

علم به ما می گوید که جهان خارج متشکل از چه هویات و فرآیندهایی است و این هویات از چه توانهای علّی ای برخوردارند. ما امروزه به وجود بسیاری هویات...

Tuesday, December 10, 2013

آیا علم، برساخته ای اجتماعی است؟

در سالهای پس از انتشار کتاب ساختار انقلابهای علمی و جامعه شناسی معرفت علمی با رواج و گسترش افکار کوهن، گروهی از جامعه شناسان و فیلسوفان علم که...

Monday, December 9, 2013

مروری بر فلسفه ی علم (4)

توماس کوهن(1) در1992 در آمریکا به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ی فیزیک به پایان رسانید. آن گاه به تاریخ علم علاقه مند شد و اولین...

Monday, December 9, 2013

مروری بر فلسفه ی علم (1)

ما در این نوشتار، نگاهی گذرا خواهیم انداخت به چند پیشنهاد برای روش شناسی علم. در این پیشنهادها گاه شاهد آنیم که اصولاً استقرا به عنوان روش علمی...

Monday, December 9, 2013

مروری بر فلسفه ی علم (3)

ایمره لاکاتوش(1)، فیلسوف مجار، برخلاف اغلب فیلسوفان علم، زندگی پرفراز و نشیبی داشت. او که دوران جوانی را در مجارستان گذراند از اعضای جنبش مقاومت...

Monday, December 9, 2013

مروری بر فلسفه ی علم (2)

کارل پوپر(1) شاید تنها فیلسوف علمی باشد که بسیاری از دانشمندان به او به چشم قهرمان می نگرند. اما جالب اینجاست که در میان فیلسوفان علم معاصر چندان...

Monday, December 9, 2013

کسب علم از راه استقرا و تأیید

بسیاری از کتابهای درسی علوم برای توصیف الگوی کار علمی و آنچه دانشمندان در واقع انجام می دهند، تصریحاً یا تلویحاً، نمونه ای از روش استقرایی را...

Monday, December 9, 2013

درآمدی بر فلسفه ی علم، علم و شبه علم

فلسفه(1) چیست؟ در کمال شگفتی، پاسخ دادن به این سؤال خود فعالیتی فلسفی است. جالب اینجاست که جوابِ چندان روشن و دقیق به این سؤال نمی توان داد....

Monday, December 9, 2013

تبیین و تحلیلی بر آرای فیلسوفان عقل‌گرا و ناعقل‌گرا

جامعة علمی، بنا به نظر عقل‌گرایان دارای روش علمی است، ولی ناعقل‌گرایان وجود چنین روشی را منکرند. در این مقاله وجوه اختلاف نظر عقل‌گرایان و ناعقل‌گرایان...

Sunday, May 12, 2013

دو راه شناخت

دانشمندان منطق از دیرباز معارف بشری را به دو دسته بدیهی و نظری تقسیم کرده اند. بدیهیات معارفی هستند که از هرگونه استدلال و تلاش فکری بی نیاز...

Saturday, April 20, 2013

اعتبار تجربه ی درونی

دانشمندان منطق از دیرباز تجربه درونی را یکی از طرق کسب معرفت دانسته و دستاوردهایش (وجدانیات) را از بدیهیات شمرده اند. برخی از فلاسفه نیز در موارد...

Saturday, April 20, 2013

پیدایش روش

بشر برای شناخت جهان که از فطرت واقعگرا و کمالجوی وی نشأت گرفته، علاوه بر ارضای حس کنجکاوی، شناخت هر چه منطبقتر با واقعیتهای جهان را برای دستیابی...

Saturday, April 20, 2013

انواع تحقیق

پژوهش علمی را می توان، از دیدگاههای مختلف و با معیارهای گوناگون، تقسیم کرد؛ نظیر تقسیم بر حسب موضوع مورد بررسی، تقسیم بر حسب انگیزه های تحقیق...

Saturday, April 20, 2013

تاریخچه روش شناسی

تلاش انسان برای شناخت جهان و پدیده های آن و شناخت خود و محیط پیرامونش آغاز مشخصی ندارد. در متون دینی ما، بشر همزمان با پیدایش خود به این تلاش...

Thursday, April 18, 2013

چرا روش شناسی؟

روش تحقیق و به تبع آن مبحث روش در علوم، اهمیت ویژه ای دارد. علاوه بر دانشمندان علوم مختلف که هر یک به تناسب رشته علمی بخشی از مطالعات و تحقیقاتشان...

Thursday, April 18, 2013

چگونه می توان در علم بی طرف بود؟

ادوین گلدنر می نویسد: « من نمی گویم که کار جامعه شناسان باید تحت تأثیر مفروضات زمینه ای قرار بگیرد؛ زیرا این مشکل اخلاق روش شناسی است. همچنین...

Thursday, April 18, 2013

گستره و تاریخچه بی طرفی علمی

این موضوع که با عناوینی از قبیل علم و ارزشگذاری، عینیت گرایی، علم آزاد از ارزش، علم برای علم، علم و تعهد، رسالت علم، علم برای چه؟ علم و ایدئولوژی...

Thursday, April 18, 2013

علم و دنیای مدرن

فیلسوف بزرگ انگلیسی، آلفِرِد نورث وایتهد(1947-1861) را که در سالهای 37-1924 در هاروارد تدریس می کرد نیاز چندانی به معرفی نیست. در کتابScience...

Thursday, April 4, 2013

محدودیت های علم محض

ماکس پلانک(1947-1858) شاید بزرگترین فیزیکدان آلمانی دوران جدید در زمینه فیزیک تئوریک باشد. تئوری کو آنتوم وی بر واحدهای بنیادین سازنده جهان،...

Thursday, April 4, 2013