ثنویت در کلام اسلامی

انگیزه‌ی ثنویون از نظریه‌ی دو مبدأ چه بوده است؟ آیا اساساً شری در عالم وجود دارد یا هرچه هست خیر محض است؟ اگر شری هست، بسیار است یا اندک؟ اگر...

Thursday, October 26, 2017

معانی مختلف ثنویّت

ثنویت، اعتقاد به وجودِ دو خالق و مدبر در عالم است. ثنویت مصدر جعلی از صفت نسبیِ ثَنَوی (منسوب به اثنَین) و ریشه‌ی آن ث‌ن‌ی است

Wednesday, October 25, 2017

ثنویت در قرآن و حدیث

هرچند واژه‌ی ثنویت عیناً در قرآن به کار نرفته ولی چون لازمه‌ی اثبات و اعتقاد به توحید نفی ثنویت است، می‌توان ثنویون را از جمله مخاطبان آیاتی...

Wednesday, October 25, 2017

توحید در فلسفه

توحید خداوند – پس از اثبات وجود او، که از نخستین مباحث الاهیات به معنای اخص به شمار می‌رود – یکی از مهم‌ترین مسائل در فلسفه‌ی اسلامی است. در...

Wednesday, October 25, 2017

توحید در عرفان

نظر عارفان درباره‌ی توحید مبتنی بر نظریه‌ی وحدت وجود و نظریه‌ی تجلی و ظهور نزد ایشان است. مراد از توحید به رغم اختلاف در تعابیر و نحوه‌ی تفصیل...

Wednesday, October 25, 2017

توحید در علم کلام

بحث توحید در منابع متقدم کلامی غالباً مشتمل است بر تبیین مراد از وحدت خدا و اثبات این وحدت. در باب مراد از وحدت، بیش از پنج معنا ارائه شده است:

Wednesday, October 25, 2017

بیان ادلّه و توحید

با تأمل در مجموعه‌ی آیات قرآن می‌توان گفت قرآن با تأکید بر پیوند حقیقیِ سه مقوله‌ی خلق و تدبیر و عبادت، منظومه‌ی توحیدی خود را ارائه کرده است،...

Wednesday, October 25, 2017

توحید در احادیث

مضامین مرتبط با توحید در احادیث، به ویژه احادیث امامان اهل‌بیت پیامبر (علیهم‌السلام)، ادبیات گسترده و پرباری فراهم آورده است. در این میان خطبه‌های...

Wednesday, October 25, 2017

توحید در قرآن و تفسیر

تأکید بر یکتایی خدا و نفی صریح و قاطع هرگونه شرک، اصلی‌ترین پیام قرآن شناخته شده است. تحقق تاریخی امت اسلامی نیز، به رغم تکثر آشکار و نسبتاً...

Wednesday, October 25, 2017

زمینه‌های بحث توحید در قرآن

نظریه‌ی توحید قرآنی، آشکارا معطوف به مقابله با اعتقادات مشرکانه و غیرتوحیدی، در هر بعدی (به ویژه شرک در عبادت و شرک در تدبیر) و به هر گونه‌ای...

Wednesday, October 25, 2017

واژه‌شناسی توحید

توحید، از ریشه‌ی «وحد» به معنای یکی گفتن است. در دوره‌ی جدید به معنای یکی کردن نیز به کار می‌رود. کلمه‌ی وحد – که واژه‌های واحد، وحید، وَحد (وَحدَهُ،...

Wednesday, October 25, 2017

نگاهی تاریخی به حوزه علمیه‌ی قم

سرزمین قم از اولین روزهای تصرف به دست مسلمین، محل اجتماع قبیله «اشعری» - که از شیعیان علی (علیه السلام) و از اهالی یمن بودند - قرار گرفت و به...

Tuesday, October 24, 2017

اندر معنایِ تاریخی حدیث و چیستیِ آن

حدیث از نظر لغوی، به امر جدید و تازه اطلاق می‌شود. شیخ بهایی در تعریف اصطلاح حدیث می‌نویسد:

Saturday, October 21, 2017

طبقه بندی موضوعیِ احادیث

اگر به حدیث به عنوان یک روش نگاه کنیم، می‌توان میان تعریف حدیث شیعه و سنی نیز نوعی همسانی ایجاد کرد. طبقه بندی حدیث به حدیث شیعه و اهل سنت، نیز...

Wednesday, October 18, 2017

توسعه‌ی مفهوم تواتر در تاریخ نگاری

خبر متواتر در مقابل خبر واحد، یکی از اصطلاحات خاص فرآیند نقل حدیث و به عبارت دیگر تاریخ نگاری اسلامی است که در رویکرد تاریخ نگری خاورشناسان،...

Monday, October 16, 2017

شهادت عاشقان پرشور: جهاد در حکم ازدواجی مقدس

اصطلاح جهاد در مباحث علمی دو یا چند دهه‌ی اخیر موضوع بحث‌ها و مطالعات بسیاری قرار گرفته است. جهاد مقوله‌ای پیچیده است که جنبه‌های مختلف معنوی،...

Sunday, October 15, 2017

ویژگی‌های مشترک نقد حدیث نزد محققان مسلمان و غربی: اقسام واضعان حدیث از نگاه ابن‌جوزی

هر خاورشناسی می‌داند که حدیث‌پژوهی مستقل اسلامی تفاوت‌هایی اساسی با حدیث‌پژوهی خاورشناسان دارد. این تفاوت‌ها را می‌توان به عبارتی ساده تقلیل...

Sunday, October 15, 2017

مُصنَّف عبدالرزّاق صنعانی منبعی برای احادیث معتبر قرن نخست هجری

این پرسش که احادیث- به ویژه احادیث نبوی- کی و کجا ظهور یافته‌اند، تقریباً به قدمت خود حدیث است. عالمان مسلمان در بررسی روایات عموماً، امّا نه...

Saturday, October 14, 2017

ناخن‌های خود را کوتاه کنید: بررسی روایتی کهن

منابع اسلامی عموماً حکم به لزوم کوتاه کردن ناخن‌ها را از جمله‌ی تکالیفی شمرده‌اند که انبیای پیش از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به آن...

Saturday, October 14, 2017

طبقه بندی شیعه- اهل سنت در روایات اسلامی

طبقه بندی بر اساس الگوی شیعه- اهل سنت، از تقسیمات رایج در تاریخ حدیث است که مبنای برخی از تحقیقات حدیثی مخصوصاً در دوره‌ی معاصر قرار گرفته است....

Thursday, October 12, 2017