آخرالزمان در قرآن

انکشاف حوادثی در آینده، مخصوصاً در پایان زمان و نوعی آخرت شناسی دینی با تأکید بر حوادث کیهانی که در پایان جهان رخ خواهد داد. چون بیشتر حوادث...

Monday, October 9, 2017

آتش در قرآن

احتراقی که به شکل نور و حرارت متجلّی می‌شود و در جهان باستان یکی از عناصر اربعه به شمار می‌رفت. در قرآن، آتش هم در آخرت و هم در این جهان وجود...

Saturday, October 7, 2017

ميبدي و ترجمه‌ي قرآن او در تفسير کشف‌الأسرار

«برادران يوسف به سبب نياز و درويشي به مصر آمدند. يوسف به ايشان نگاه کرد، از راه فراست بدانست که برادران وي‌اند، بسته‌ي بند آز، خسته‌ي تيغ نياز....

Wednesday, August 30, 2017

آب‌هاي بهشت در قرآن

رودها و چشمه‌هاي متعددي که طبق توصيف قرآن در بهشت وجود دارند. در قرآن، از «رودهاي بهشت» (اَنهار الجَنّه) چهل و شش مرتبه سخن رفته و واژه‌ي «عَين»...

Monday, August 28, 2017

آب و هوا در قرآن

به بيان کلي، اوضاع جوّ در زمان و مکاني خاص که شامل متغيرّهاي گرما، سرما، رطوبت، باد و فشار مي‌شود و به پيامدهاي مساعد و نامساعد اشاره دارد. برخي...

Sunday, August 27, 2017

آب در قرآن

ترکيب اکسيژن و ئيدروژن، که همه‌ي صور حيات به آن وابسته است. آب از ميان عناصر چهارگانه‌ي هراکليتي بيشترين بسامد را در قرآن دارد و به بيشترين شکل‌ها...

Saturday, August 26, 2017

دايرة المعارفِ قرآن، لايدن

قرآن به عنوان مهم‌ترين متن مقدس مسلمانان همواره درکانون اين تلاش‌ها بوده است، از ترجمه و تفسيرهاي متعدد از همه يا بخشي از قرآن گرفته تا آثار...

Thursday, August 24, 2017

تفسير روايي به روايتي ديگر

شيوه‌ي مرسوم تفسير روايي، گردآوري رواياتي است که به صورت مستقيم، به يک آيه يا سوره ناظرند. اين شيوه اگرچه معمول بوده، اما عمومي و يا هميشگي...

Wednesday, August 23, 2017

رابطه‌ی قرآن و حدیث

یکی از مباحث اصلی فلسفه‌ی حدیث و علوم حدیث- که نقشی زیربنایی در همه‌ی مباحث مرتبط با حدیث دارد، مسئله «رابطه‌ی حدیث با قرآن» ‌است. در این مسئله،...

Monday, July 31, 2017

خشوع کوه

در سوره‌ي حشر فضاي ذهني برجسته‌اي ديده مي‌شود. در اين سوره از اين نکته سخن به ميان آمده که اگر قرآن بر کوه نازل مي‌شد، آن کوه از بيم خدا از هم...

Tuesday, July 25, 2017

معناشناسي احاطه‌ي گناهان در قرآن

گاهي گناهان به امري تبديل مي‌شوند که به آدمي احاطه پيدا مي‌کنند؛ به عبارت ديگر، به امري تبديل مي‌شوند که وجود آدمي را به محاصره‌ي خود درمي‌آورد.

Tuesday, July 25, 2017

مجيي‌ء امر در قرآن

يکي از موارد شگفت‌آور حرکت خيالي در قرآن در مورد آمدن فرمان (امر) خداوند است. اين مثال را نخست با موارد بشري توضيح مي‌دهيم. فرض کنيد يک سلطان...

Tuesday, July 25, 2017

حرکتِ «رحمت الهي» در آيات قرآن

قرآن، تعبيرهاي گوناگوني درباره‌ي رحمت الهي دارد. گاهي اين تعبيرها صورت حرکتي پيدا مي‌کنند. به عنوان نمونه، در ماجراي اصحاب کهف مفهوم‌سازي خاصي...

Tuesday, July 25, 2017

شعاعيت در اوصاف در قرآن کريم

مورد ديگري از شعاعيت را در کاربرد اوصاف در قرآن مي‌بينيم. نخست مثالي از زبان فارسي مي‌آوريم و سپس به بررسي مثال‌هاي قرآني مي‌پردازيم. اوصاف ويژگي...

Tuesday, July 25, 2017

شبکه‌ي معنايي واژه «نور» در قرآن

واژه‌ي نور از واژه‌هاي مهم قرآن است و کاربردهاي مختلف آن شبکه‌ي شعاعي گسترده‌اي را تشکيل مي‌دهد. توضيح اين واژه را از بيان معناي مادي آغاز مي‌کنيم....

Tuesday, July 25, 2017

مؤمن و کافر در قرآن با رويکردي معناشناختي

قرآن دو وصف مؤمن و کافر را به عنوان دو مقوله‌ي پايه به کار مي‌برد. در نخستين نگاه به انسان‌هاي، اين دو مقوله را در ميان آنها مي‌يابيم:

Tuesday, July 25, 2017

رقبه و عبد در قرآن با رويکردي معناشناختي

گزينش واژه‌ها در سياق‌هاي گوناگون براساس فرايند شناختي خاصي صورت مي‌گيرد. هر واژه‌اي با مقوله‌ي ويژه‌اي ارتباط دارد و به خاطر اهميت يافتن يک...

Tuesday, July 25, 2017

ترتيب آيات قرآن بر پايه‌ي رويکردِ معناشناختي

در ميان دانشمندان علوم قرآني درباره‌ي ترتيب آيات اختلاف‌نظر وجود دارد. به اعتقاد آنها، برخي از آنها ترتيب آيات و سور را از جانب اصحاب پيامبر...

Tuesday, July 25, 2017

عبدالله‌بن‌مقفع و هماوردي با قرآن (2)

معارضه با قرآن؛ اتهام يا واقعيت؟ آنچه در اين نوشتار براي ما اهميت بيشتري دارد، بررسي اين پرسش است که آيا ابن‌مقفع با قرآن معارضه کرده است؟

Tuesday, July 25, 2017

کندي و هماوردي با قرآن

يکي از افرادي که برخي ادعا کرده‌اند در مقام معارضه با قرآن کريم برآمده بود، يعقوب‌بن‌اسحاق کندي، معروف به «فيلسوف عرب» و يا «فيلسوف و شاهزاده‌ي...

Tuesday, July 25, 2017