کاربر محترم، از حسن اعتمادتان به مشاوره راسخون، تشکر می‌کنیم.
 

۱. اصل بر پاکی است (اصول فقهی حاکم)

در تمام موارد شک در نجاست، اصل بر پاکی است. یعنی: "در شک نجاست، حکم پاکی دارد."

بنابراین، اگر شما فقط حس کنید که شاید چیزی خارج شده، اما یقین نداشته باشید، حکم شرعی شما پاکی است و هیچ اقدامی لازم نیست — نه امتحان کردن، نه شستن، نه تغییر لباس.

2- فرق یقین و شک:

یقین یعنی مطمئن باشید چیزی اتفاق افتاده — مثل دیدن یا لمس نجاست — و در این حالت باید طبق شرع عمل کنید.

شک یعنی فقط حدس می‌زنید یا حس می‌کنید، اما هیچ مدرکی ندارید و در این حالت، اصل بر پاکی است و هیچ کاری لازم نیست.

یقین (اطمینان کامل)

یقین یعنی آن قدر مطمئن باشید که هیچ تردیدی در ذهن شما نباشد. مثلاً:

- شما خودتان دیدید که مدفوع از بدن خارج شده و به لباس یا بدن شما رسیده.

- یا بوی واضح و قابل تشخیص نجاست را حس کردید و می‌دانید منشأ آن چیست.

- یا با دست خودتان لمس کردید و از نجس بودن آن مطلع شدید.

در این حالت، حکم شرعی بر اساس آن یقین جاری می‌شود. یعنی اگر یقین کردید نجس شده‌اید، باید تطهیر کنید. اگر یقین کردید وضویتان باطل شده، باید دوباره وضو بگیرید. یقین، مبنای تمام احکام عملی است.

شک (عدم اطمینان کامل)

شک یعنی نمی‌دانید چه اتفاقی افتاده، نه مطمئن به نجاست هستید، نه به پاکی. فقط یک حس یا تصور در ذهن شماست. مثلاً:

- احساس کردید شاید چیزی خارج شده، اما هیچ نشانه‌ای ندارید.

- بعد از نماز گمان کردید شاید لباست نجس بوده، اما مطمئن نیستید.

- موقع نشستن حسی داشتید، اما وقتی بررسی کردید چیزی نبود.

در این حالت، فقه اسلامی به شما می‌گوید: "اصل بر پاکی است". یعنی شما پاک هستید و هیچ کاری لازم نیست انجام دهید — نه شستن، نه تعویض لباس، نه امتحان کردن.

چرا؟

چون اگر به هر شکی توجه کنیم، زندگی ما به وسواس تبدیل می‌شود و عباداتمان را از دست می‌دهیم. دین اسلام دین آسانی است و به ما اجازه نمی‌دهد خودمان را به دام شک‌های بی‌پایان بیندازیم. اگر فقط حس کردید و شک دارید، حتی اگر ۹۹٪ فکر کنید نجس شده‌اید، اما یقین ندارید، حکم شرعی پاکی است.

۳. آیا نیاز به "امتحان کردن" هست؟

خیر، اصلاً لازم نیست.امتحان کردن در این موارد غیرشرعی و ناشی از وسواس است و ممکن است به وسواس فکری و عملی منجر شود که خودش یک مرض روحی است.

در روایت آمده: «إِنَّ الدِّینَ یُسْرٌ، وَلَنْ یُشَادَّ الدِّینَ أَحَدٌ إِلَّا غَلَبَهُ؛ دین آسان است، هرکس بخواهد آن را سخت کند، غلبه خواهد شد.»

بنابراین، امتحان کردن در شک، نه فقط لازم نیست، بلکه مکروه یا حتی حرام است اگر منجر به وسواس یا ترک عبادات شود.

۴- اگر در حین نماز شک کنید که شاید نجس شده‌اید:

نماز شما صحیح است و نیازی به قطع نماز، بررسی یا تکرار نیست. چون در لحظه شروع نماز یقین به پاکی داشتید و شک بعد از شروع، تأثیری ندارد.

۵. اگر بعد از نماز یقین کنم نجس بودم؟

اگر بعد از نماز یقین کنید که در حین نماز نجس بوده‌اید (مثلاً متوجه شوید لباس یا بدن نجس بوده): نماز شما باطل است و باید قضا شود.

اما اگر فقط شک کنید ("شاید نجس بودم")، هیچ کاری لازم نیست و نماز صحیح است.

۶. طهارت فقط برای عبادات واجب است

طهارت از نجاست فقط در موارد زیر واجب است:

نماز، طواف کعبه، مس مصحف (بر اساس احتیاط واجب)، نماز میت (برای کفن و نماز)،

در سایر موارد (خوابیدن، نشستن، کار کردن، رفت‌وآمد و...) حتی اگر نجس باشید، اشکالی ندارد، مگر اینکه نجاست به دیگران منتقل شود یا محترمات (مثل مسجد) نجس شود.