احکام غسل: سوال بیست و هفت

پرسش :

براى اینکه انسان مبتلاى به وسواس و اسراف نشود، بفرمایید: براى وضو و غسل، چه مقدار آب مصرف کند؟

پاسخ :
مستحب است آب وضو یک مدّ باشد و مدّ، صد و پنجاه و سه مثقال و نیم و یک نخود و نیم است (1) (حدود سه چهارم لیتر) و ظاهر این است که این مقدار آب، براى کلیه مستحبات و واجبات وضو است، یعنى مستحب است با این مقدار آب، اول دستها را تا مچ بشویند، بعد سه مرتبه آب در دهان بگردانند و سه مرتبه آب در بینى کنند، پس از آن با بقیه آب، صورت و دستها را از آرنج تا سر انگشتها بشویند و هر عضوى را هم بطور شاداب بشویند، و معلوم است که این مقدار آب شرعاً براى این امور کفایت مى کند و نیازى به بیش از آن نیست.

براى غسل ترتیبى، مستحب است یک صاع آب که ششصد و چهارده مثقال و یک چهارم مثقال است(2) (حدود سه لیتر) مصرف کنند و ظاهر این است که این مقدار آب براى انجام کلیه مستحبات غسل است، یعنى با این مقدار آب اول سه مرتبه دستها را تا آرنج یا لااقلّ تا مچ بشوید و سه مرتبه آب در دهان و بینى بگرداند و بریزد و پس از آن با بقیه، غسل خود را انجام دهد. و در روایت صحیح از امام باقر (علیه السلام) نقل شده که فرمود: رسول خدا (صلّى الله علیه و آله) با یک مدّ آب وضو مى گرفت و با یک صاع آب غسل مى کرد.(3)

بنابراین مصرف بیش از این مقدار آب براى وضو و غسل، برخلاف سیره عملى پیغمبر اکرم (صلّى الله علیه و آله) است و مکروه مى باشد و اگر به حدّ اسراف برسد حرام است، خصوصاً در مواقع کم آبى و جاهایى که چه بسا مردم براى مصرف آب خوردن و ضرورى در مضیقه باشند، اعاذنا الله من الإسراف والوسوسة الشیطانى.

پی‌نوشت‌ها:
1 ـ رک: عروة الوثقى ذیل مسأله 45، افعال وضو.
2 ـ رک: عروة الوثقى، در مستحبات غسل جنابت.
3ـ وسائل الشیعه، ج 1، ص 338 ـ عن ابى جعفر علیه السلام، قال: کان رسول الله صلى الله علیه و آله یتوضاء بمدّ و یغتسل بصاع.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد دوم، قم: امیر العلم، 1383.