احکام هبه | سوال چهار

پرسش :

زمین مزروعى موروثى فیما بین سه برادر ابوینى که در شانزده سال پیش در مورد اختلاف ما بین مالک و مستأجر منجر به دادگاه شد و دو برادر حقّ خود را به دلائلى به برادر متوسط هبه نمودند من جمله از آن دلائل بى‌ارزش بودن زمین در آن زمان و زحمات دادگاه حقوقى و دورى مسافت از قم و تهران به یکى از روستاهاى شمال غرب کشور جهت دادگاه مربوطه باید مى‌رفتند، و برادر متوسط متصرف چون خود را با بذل برادران مالک اصلى مى‌دانسته و لذا با صرف مخارج بیش از ارزش پول زمین در آن زمان آن را از مدّعى غاصب پس گرفته، و حالا که زمین نسبت به خودش در همه جا قیمت پیدا کرده بعد از بیش از بیست و هفت سال از فوت پدر مرحوممان و شانزده سال از جریان دادگاه و هشت سال از فوت برادر بزرگ مرحوممان مى‌گذرد، خانم برادر بزرگ مى‌گوید برادرت مى‌گفت زمین را از فلانى ( یعنى برادرم) مى‌گیرم و یا نمى‌دهم و برادر کوچکتر نیز مثل برادر بزرگ بطور کلى از حقّ خود در زمان پى‌گیرى دادگاه منصرف شده و یک ریال از مخارج و اقساط زمین را نداده است؛ و لازم به یادآورى است هر دو برادر حقّ خود را به برادر متوسط بذل نمودند و فعلاً تمایل به برگشت از هبه و بذل خود دارند، با توجه به مسألۀ هبه یا بذل به ارحام جواب مسأله را مرقوم فرمایید؟

پاسخ :
باسمه تعالى؛ چنانچه دو برادر سهم خود از زمین را به برادر متوسط هبه کرده‌اند و او هم سهم آنها را قبض نموده -همانطور که در سؤال فرض شده- سهم آنها ملک برادر متوسط شده است و هبۀ مزبور قابل رجوع نیست؛ و الله العالم.

منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد اول، قم: نشر سرور، 1385.