احکام بیع | شرط نتیجه: سوال دو

پرسش :

در عقد بیعى چنین شرط شده است: «در صورت تأخیر در پرداخت هر یک از اقساط ثمن معامله، بیع خود به خود منفسخ شده و ملک به تملّک بایع درآمده ومشترى ملزم به ردّ مبیع است». لطفاً بفرمایید: الف) آیا شرط فوق صحیح و منشأ اثر است؟ ب) در صورت صحت شرط، آیا به محض تحقق شرط، انفساخ ایجاد مى شود، یا حصول آن منوط به انشاء یا اعلام فسخ از ناحیه مشروط له است؟ ج) در صورت صحّت و تحقّق شرط، آیا عقد از زمان وقوع آن منحل مى شود، یا از لحظه حصول انفساخ؟ د) در این صورت حکم منافع و نمائات حاصله چیست؟ ه) بر فرض فساد چنین شرطى، آیا تأثیرى در صحت عقد دارد؟

پاسخ :
جواب سوال الف: آرى شرط نتیجه در این گونه موارد صحیح است.

جواب سوال ب: آرى فسخ حاصل مى شود، ولى بهتر آن است که صیغه فسخ را نیز بخوانند.

جواب سوال ج: از لحظه انفساخ منحل مى شود، نه از لحظه وقوع عقد.

جواب سوال د: نمائات از زمان انفساخ به بعد به مالک مى رسد.

جواب سوال ه: شرط فاسد موجب فساد عقد نمى شود.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.