احکام وقف | تغییر و تبدیل وقف: سوال چهل و نه

پرسش :

‏در سال 1312 شمسی جدّ این حقیر، قطعه زمینی را اختصاص به یخچال نموده و‏‎ ‎‏آن را وقف کرده است. طبق وقف نامه ای، مصرف یخ حاصله را تعیین نموده که متن‏‎ ‎‏قیدشده در وقف نامه به این شرح است: ‏ ‏‏از منافع حاصله، پس از وضع مخارج لازم، یخ خریداری شود. در تابستان و بهار‏‎ ‎‏در سقاخانۀ واقع در چهارسوق کوچک اصفهان، مادام که سقاخانۀ مرقوم باقی است،‏‎ ‎‏بگذارند و در موقع خرابی، هر محل عمومی را که متولی هر عصری صلاح داند، در آن‏‎ ‎‏محل بگذارد. هر سال شش خروار یخ در منزل متولی هر عصری بگذارند. ‏ ‏‏به همین دستورالعمل عمل می شد تا در زمان والد مرحوم این جانب که به علت‏‎ ‎‏بهداشتی نبودن یخ طبیعی، توسط دولت وقت، از گرفتن یخ طبیعی ممانعت به عمل‏‎ ‎‏آمد. مدتی زمین یخچال بلااستفاده بود، تا این که در اثر فشار ادارۀ اوقاف زمان‏‎ ‎‏طاغوت محل یخچال به اجارۀ ادارۀ آموزش و پرورش درآمده و تبدیل به یک باب‏‎ ‎‏دبیرستان شد. از محل اجارۀ آن، یخ مورد ذکر در وقف نامه، تهیه و به مصرف می رسید‏‎ ‎‏و چون اجاره مازاد بر خرید یخ بود؛ در چند نقطه عمومی سقاخانه ای تهیه و یخ آن ها،‏‎ ‎‏از همین بودجه تأمین می گردید که هم اکنون ادامه دارد.‏ ‏الحال، این مسأله مورد استفتا می باشد: ‏ ‏‏1. چون درآمد اجاره نسبتاً زیاد است و از طرفی یخ گذاردن در سقاخانه، چندان‏‎ ‎‏بهداشتی و سالم نیست، آیا مرجع عظیم الشأن اجازه می فرمایند که از اجارۀ محل‏‎ ‎‏یخچال، هر سال یک عدد یا بیشتر، آب سردکن برقی تهیه و در محل سقاخانه و یا هر‏‎ ‎‏محل عمومی دیگر و مساجد نصب گردد، تا از این طریق، مردم بیشتری از راه سالم و‏‎ ‎‏بهداشتی، از آب گوارا استفاده نمایند.‏ ‏‏2. چون واقف، قطعه زمین دیگری را نیز وقف عزاداری خامس آل عبا علیه السلام و‏‎ ‎‏خواندن قرآن نموده است. زمین مذکور پس از اصلاحات ارضی دولت طاغوت، به‏‎ ‎‏کلی از بین رفته و اجاره ای ناچیز دارد، آیا اجازه می فرمایند از درآمد اجار‏‏ۀ‏‏ یخچال،‏‎ ‎‏چنانچه اضافه داشت، در موارد فوق مصرف شود یا خیر؟

پاسخ :
‏‏بسمه تعالی، 1 و 2، باید مطابق وقف عمل شود و یخ، خریداری و صرف‏‎ ‎‏در جهت وقف شود و تغییر جایز نیست و اگر سقاخانه نیست، به طور‏‎ ‎‏کلی، یخ ها را صرف جهت وقف نمایند.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمیی(ره)، تهران، 1392 ش.