قبولی نماز از کجا معلوم می‌شود؟ نسخه امام صادق علیه السلام برای سنجش عبادت

نشانه قبولی نماز چیست؟

حضرت امام صادق (علیه السلام) درباره شرط قبولی نماز فرموده است:
«هر کس دوست دارد بداند، نمازش قبول شده یا نه، ببیند که آیا نمازش او را از گناه و زشتی باز داشته یا نه؛ پس هر قدر که نمازش او را از گناه بازداشته، به همان اندازه نمازش قبول شده است.»(1)
 

شرح حدیث

بسیاری از ما پس از خواندن نماز، این سؤال را در دل داریم: آیا نمازم قبول شد؟ آیا فقط تلفظ صحیح کلمات، رعایت شرایط وضو و انجام حرکات کافی است، یا قبولی معنای عمیق‌تری دارد؟

پاسخ این پرسش را حضرت امام صادق (علیه السلام) با معیاری ساده اما عمیق بیان کرده‌اند:
«هر کس می‌خواهد بداند نمازش قبول شده یا نه، ببیند آیا نمازش او را از گناه و زشتی بازداشته یا نه؛ هر قدر که نماز او را از گناه بازداشت، به همان اندازه نمازش قبول شده است.»
 

۱. نماز، کارخانه تولید رفتار درست

این حدیث نشان می‌دهد که نماز، فقط یک سری اعمال فیزیکی و ذکرهای زبانی نیست، بلکه باید نیروی بازدارنده‌ای در وجود انسان ایجاد کند. اگر پس از مدتی نماز خواندن، تغییری در رفتار، گفتار و حتی نگاه ما به زندگی ایجاد نشود، باید فهمید در روح نمازمان مشکلی هست.
 

۲. قبولی، نسبی است نه صفر و یک

نکته مهمی که حضرت امام صادق (علیه السلام) بیان می‌کنند، نسبی بودن قبولی نماز است. یعنی ممکن است بخشی از نماز پذیرفته شود و بخشی نه، درست به اندازه تأثیری که در دور کردن ما از گناه داشته است. این نگاه، ما را از خودفریبی و از سوی دیگر از یأس نجات می‌دهد.

۳. نشانه زنده بودن نماز

اگر بعد از نماز، زبانمان کنترل‌شده‌تر شد، نگاه‌مان پاک‌تر شد و رفتارمان مهربانانه‌تر شد، این یعنی نماز ما در جانمان اثر کرده و از سطح عادت به عمق حضور رسیده است.
 

۴. راز ماندگاری اثر نماز

برای اینکه نماز واقعا بازدارنده گناه باشد، باید با حضور قلب، آگاهی از معانی، و تلاش برای پیوند دادن آن لحظات معنوی به ساعت‌های دیگر زندگی همراه شود. نماز مؤثر، یعنی یاد خدا در تمام روز امتداد پیدا کرده و تبدیل به «فرهنگ عملی زندگی» شود.

بنابراین، بهترین آینه برای دیدن قبولی نماز، آیینه رفتار روزمره ماست. باید دید پس از نماز، بر رفتارمان چه نمره‌ای می‌توانیم بدهیم.(2)
 
پی‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 82، ص 198.
2. شرح اختصاصی این مطلب توسط کارشناس مذهبی راسخون نوشته شده است.

نویسنده: سیدامیرحسین موسوی تبار
منبع: تحریریه راسخون