ایمنی؛ یک مهارت فوری برای کودکان

آگاهی بچه‌ها  از انجام بهترین کار در شرایط بحرانی، موجب حفظ آرامشِ بیشتر آنها می­ شود.
 

چکیده: بچه‌ها از ابتدا همۀ مشکلات ایمنی و خطرات را نمی‌دانند. آنها نمی‌دانند کدام مواد در خانه سمی هستند یا در موقع آتش‌سوزی، چه کارهایی باید انجام دهند. والدین می­توانند در این زمینه بچه­ ها را کاملا آگاه  و آماده  برخورد با حوادث کنند.

تعداد کلمات 1245/  تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

بچه‌ها نیاز به کارهای منظمی دارند تا براساس آنها پیش بروند و نیز محدودیت­ هایی که قادر به اِعمالشان باشند؛ محدودیت­ هایی که بتواند آنها را به سمت انجام کارهایشان هدایت کند؛ محدودیت­ هایی که در استفاده از وقتشان به آنها کمک کند. این کار، ضرورت احساس امنیت، احساس تحت نظارت بودن و احساس تحت مراقبت بودن است. این کاری است که والدین می‌توانند حتی از راه دور انجام دهند. مطالعات بر روی کودکانی که پس از مدرسه گزارشی به والدینشان می‌دهند و می‌گویند که والدینشان همیشه می‌دانند آنها کجا هستند، نشان می‌دهد: این بچه‌ها احساس می‌کنند که به خوبی تحت نظارت هستند و آنها نیز رفتاری براساس همان روش­ها دارند.
 

  ارتباط برقرار کردن
  تمرین صحبت کردن با تلفن و پیغام گرفتن
بچه‌ها باید یاد بگیرند که در خانه و در خیابان از خود در مقابل غریبه‌ها محافظت کنند، چگونگی آن را در اینجا توضیح داده‌ام. تنها چیزی که لازم دارید ذهنی متفکر است. به فرزندانتان دستورالعمل ­هایی دربارۀ چگونگی صحبت کردن با غریبه‌ها جلوی در، در خیابان یا با تلفن بدهید.
فهرستی از پاسخ­ هایی که پای تلفن از آنها می‌تواند استفاده کند تهیه کنید. مثال: «مادرم الآن نمی‌تواند با تلفن صحبت کند. آیا پیغامی دارید؟»
به بچه‌ها یاد بدهید که چطور پیغام های دقیقی بگیرند که شامل نامِ تماس گیرنده و شمارۀ تلفن او باشد. یک دفترچۀ یادداشت تلفنی بخرید یا با کاغذهای اضافی آن را درست کنید. مکالمات تلفنی را با هم تمرین کنید. از تلفن اسباب‌بازی و یا تلفن واقعی استفاده کنید. به نوبت تلفن‌کننده و کودکی که در خانه است، بشوید.
در مورد اینکه اگر کسی به بچه‌ها پیشنهاد داد با اتومبیلش آنها را برساند و یا هدیه‌ای به آنها بدهد، به او هشدار دهید. اگر متوجه شدید که موارد ناراحت‌کننده‌ای رخ داده است، خیلی جدی هشدار بدهید. این طور فکر نکنید که بچه‌ها از خطرات آگاهند. موقعیت های خاصی مانند این موارد را با هم نقش بازی کنید: «شکلات می‌خواهی؟»؛ «می‌خواهی برسانمت؟»
عاقلانه است که توجه کسی را به پول خود جلب نکنیم. به بچه‌ها توصیه کنید کیف پر از پولی را با خود بیرون نبرند و آنها را در معرض دید قرار ندهند. دخترهایی که کیف های روی دوشی با خود دارند، باید دست خود را محکم به آن بگیرند. اگر بچه‌ها پول زیادی را به همراه دارند، به آنها بگویید که پول را قسمت کنند و حداقل آن را در دو قسمت حمل کنند.
 

  خواندن/ نوشتن
  یاد گرفتن مطالب اضطراری و ایجاد یک طرح
به افرادِ خانواده‌تان کمک کنید یاد بگیرند که در هنگام آتش‌سوزی چگونه به سرعت و بدون خطر از خانه خارج شوند. برای این کار نیاز به ذهنی متفکر، مداد و کاغذ دارید.
شماره‌های اضطراری برای آتش‌نشانی، پلیس و مرکز مسمومیت­ها را که در صفحۀ اول دفترچۀ تلفن قرار دارد، به بچه‌ها نشان بدهید. برای بچه‌هایی که نمی‌توانند بخوانند، یک جدول تصاویر با شماره تلفنها درست کنید. یک کپسول آتش‌نشانی کوچک و یک هشداردهندۀ دود بخرید و در آشپزخانه نگه دارید.
تمرین کنید که از خروجی­های مختلف به سرعت از خانه خارج شوید. این جلسات را به صورت خانوادگی انجام دهید؛ به صورتی که در صورت بروز آتش‌سوزی یا یک تصادف، همه بدانند دقیقاً چه کاری باید انجام دهند. تمرین کنید تا مطمئن شوید که بچه‌ها فهمیده‌اند چه کاری باید انجام دهند. اگر بچه‌ها بدانند که در شرایط بحرانی چه کاری انجام دهند، احتمالاً آرامشِ خود را بیشتر حفظ می‌کنند.
یکی از تفاوت های بین آموزش در مورد ایمنی و آموزش در مورد پول این است که نمی‌توانید ایمنی را مرحله به مرحله به فرزندانتان یاد بدهید و آن گاه صبر کنید تا بزرگ شوند و جزئیات پیچیده‌تری را بفهمند.

یک بچۀ شش ساله، به اندازۀ یک نوجوان 12 ساله ـ و یا تقریباً به اندازۀ او ـ باید در مورد ایمنی آگاهی داشته باشد. درست مانند این است که بخواهید همه چیز را یکباره یاد بدهید؛ به ویژه امروزه که بچه‌های کوچک اوقات زیادی را به تنهایی در خانه سپری می‌کنند.
 

وقتی به بچه‌ها گفتم که پایم به پره‌های دوچرخۀ برادرم گیر کرد، آنها به من گفتند: «تو پَخمه‌ای!»
من پشت برادرم سوار دوچرخه بودم و حتی با آنکه پدر و مادرم به من گفتند کفش هایم را بپوشم، من پا برهنه بودم. دوچرخه به مانعی برخورد کرد و پای من داخل چرخ گیر کرد و یکی از پره‌ها در پایم فرو رفت.
من همیشه این داستان را گفته‌ام و دیگر هیچ وقت کسی به من یادآوری نکرده است که در هنگام دوچرخه‌سواری کفش بپوشم. این یک روشِ یادگیری است؛ روشی دردناک؛ اما نه کشنده.
بچه‌ها باید داستان هایی از این قبیل را بشنوند و بدین ترتیب باب گفتگو دربارۀ پیامدهای خطرناک‌تری باز می‌شود؛ خصوصاً برای بچه‌های امروزی که به هشدارها در مورد ایمنی گوش نمی‌کنند. ایمنی از مواد مخدر، ایمنی از ایدز، ایمنی از جنایت. هیچ کس نمی‌تواند امنیت کامل را تضمین کند؛ اما احتیاط ­هایی وجود دارند که مفیدند.
 

امروزه بچه‌ها باید قبل از تجربه کردن، گوش دهند و یاد بگیرند. اطلاعات زیادی دوروبر ماست. بچه‌های دبستانی چیزهایی در مورد ایدز، سیگار و مواد مخدر می‌شنوند. آیا آنها یاد می‌گیرند؟
با فرزندانتان دربارۀ بچه‌های دیگری که نیاز دارند برایشان سخنرانی کنیم، صحبت کنید. از فرزندانتان بپرسید چطور می‌توانیم این بچه‌ها را پیدا کنیم؟ آنها به چه حرف هایی گوش می‌کنند؟ نظرات زیادی مطرح می‌شود و موارد زیادی به ذهنتان می‌رسد.
در مورد هر یک چه کاری مناسب است؟ نکته‌های مثبت و منفی این روشها چیست؟ این شکلِ حل مشکلات واقعاً یک عادت فکری است. حتی بچه‌های کوچک هم می‌توانند به این روش عادت کنند. مثلاً: «چطور می‌توان کاری کرد که عمو جیم سیگار را ترک کند؟ آیا پیشنهادی دارید؟» و در اینجا نظراتی مطرح می‌شود. بعضی ایده‌ها بهتر هستند. پیشنهادهایی را که به نظرتان بهتر است مطرح نکنید تا زمانی که دفعۀ بعد عمو جیم به خانه‌تان آمدِ آنها را امتحان کنید. این مسئله حتی در مورد پدر یا مادری که سیگار می‌کشد نیز، می‌تواند مفید باشد.
 

بعضی از این سؤالات را با حلالانِ کوچکِ مشکلات مطرح کنید. آنها ممکن است نظراتی داشته باشند که به ذهن هیچ یک از ما نرسیده است:
  برای کاهش جنایت، آیا داشتن پلیس بیشتر کمک می‌کند؟
  برای جلوگیری از گسترش ایدز، چه نوع آموزشی باید به بچه‌ها داده شود؟ چطور می‌توان بچه‌ها را واداشت تا گوش بکنند؟
  برای آنکه بچه‌های ما به مواد مخدر«نه» بگویند، چه کاری باید کرد؟ چطور جلوی حماقت دوستانمان را بگیریم؟
ایده‌ها پست سر هم می‌آیند. هر چه بیشتر فکر کنیم، نظرات بیشتری به ذهنمان می‌رسد.

منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­ های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.