آیات و روایات به موضوع «قساوت قلب» اشاره‌های فراوانی کرده، خصوصاً قرآن مجید از آن مکرّر سخن رانده است. یک جا می‌فرماید: «گروهی سنگدلند» (قُلُوبُهُم قَاسِیَةٌ) و درباره‌ی یهود می‌فرماید: (ثُمَّ قَسَت قُلُوبُکُم...

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در این بخش از وصیّت سه مطلب را از حقایق ایمان شمرده، که در حقیقت اشاره دارد به سه قسم از انواع انفاق (انفاق‌های مالی، حقوقی، علمی) و بخش مهم و اساسی آن ایمان است.

ای علی، عجیب‌ترین (مهم‌ترین) مردم از همه‌ی کسانی که ایمانشان برتر و یقینشان کامل‌تر است، کسانی‌اند که در آخرالزّمان می‌آیند، در حالی که نه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را دیده‌اند و نه حجّت و امام...

سرچشمه‌ی ترک اَولای آدم (علیه السلام) حرص بود، زیرا او به میوه‌های بهشتی بسنده نکرد و فریب خورد و حرص او را واداشت به سراغ درخت نهی شده برود که نتیجه‌ی کارش اخراج از بهشت بود.

این حدیث به کسانی که با مردم سروکار دارند هشدار می‌دهد می‌گوید: اگر این سه صفت در کسی نباشد کارهایش به سامان نمی‌رسد و برنامه‌هایش با شکست مواجه می‌شود. در واقع در این سه صفت سه مسأله بررسی شده است:

در این حدیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برترین اعمال را بیان کرده است. در حقیقت در این حدیث سه مسأله‌ی انصاف، مواسات، ایثار، چگونگی ارتباط با خداوند را یبان فرموده. البتّه مورد‌های اوّل و دوم در...

ای علی، کسی که خدا را با سه چیز ملاقات کند بهترین مردم است: هر که واجبات الهی را به جا آورَد عابدترین مردم است، هر که از محارم الهی بپرهیزد با ورع‌ترین مردم است، هر که به روزی خدا قانع باشد از بی نیازترین...

ای علی، سه کار است که این امّت طاقت آن را ندارند (و از همه ساخته نیست): مواسات با برادران دینی در مال، حقّ مردم را از خویشتن دادن و یاد خدا در هر حال، ولی یاد خدا (تنها) «سبحان الله و الحمدلله و لاإله...

از این فقره از وصیّت‌نامه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب به امیرمؤمنان علی (علیه السلام) نکاتی استفاده می‌شود، از جمله:

مسأله‌ی عذرخواهی و پذیرش عذر هر دو از ارزش‌های اخلاقی و اسلامی است. بسیارند کسانی که اعمال خلافی را مرتکب می‌شوند، امّا گویی عارشان می‌آید که عذر بخواهند و آن را عیب می‌دانند، بلکه گاهی به قول مردم: «دو...