پيش از مرگ فارابي ( ابونصر ) در سال 339 هجري، دو جريان فکري ديگر، در کنار معتزله پديد آمد؛ يکي بس ناکامياب بود و ديگري چنان کامياب که پس از حدود دو قرن، بساط معتزله را کاملاً در نورديده، تنها گرايش غالب...

ميان فارابي (مرگ 339 هـ) و ابن سينا (مرگ 428 هـ) فاصله داريم در حدود يک قرن. در اين فاصله جريان هاي فکري گوناگوني پديد آمدند که برخي از آن ها، چندان اهميتي ندارند. اما به هر حال از دو جريان عمده نمي توان...

در عصر زندگي کندي ( الکندي ) (مرگ 252 يا 260) افکار يونانيان به عربي ترجمه مي شد. اين کار را غالباً مسيحيان سرياني، به تشويق خلافت اسلامي به عهده داشتند. کِندي نخستين عرب مسلمان بود که اين مطالب را به...

خردورزي که تفکر فلسفي، يکي از آثار و نتايج آن است، مورد تأييد و تأکيد دين اسلام است.هيچ يک از اديان موجود و شناخته شده جهان- جز اسلام- نه فقط بر تفکر و خردورزي تأکيد ندارند، بلکه به نوعي انسان را از خردورزي...

ما همگي موجوداتي انديشمند و داراي حواسّ متعدد و گوناگون هستيم و از همان آغاز که با جهان پيرامون خود روبه رو مي شويم، پديده هاي پيرامون را تشخيص مي دهيم و هويّت هر يک از آن ها را جداگانه پذيرفته، از هر...

يعني اگر خواستار پيدايش جوجه باشيم، بايد تخم مرغي باشد؛ زمان بايسته نيز بگذرد تا اين جوجه پديد آيد. وگرنه امکان ندارد که بدون يک زمينه مناسب ( تخم مرغ ) و بدون گذشت زمان، به گونه ناگهاني جوجه اي از نيستي...

وجود هر پديده اي همان هويت خارجي او است. بنابراين وجود هرچيزي، يک حقيقت جدا از ماهيت آن نيست. وقتي که پديده ها را ملاحظه مي کنيم، از آن ها دو مفهوم عام انتزاع مي کنيم: يکي وجود و ديگري ماهيت. منشأ انتزاع...

ماهيت از « ما هو؟ » اخذ شده است. « ما هو؟ » يعني « چيستي ». به اين معنا که هرگاه انسان بخواهد با ديدن پديده ها، آن ها را بشناسد، درباره آن ها مي پرسد. پاسخ اين پرسش ها، تلاشي است براي شناساندن آن ها. اين...

اصيل در لغت و عرف، چيزي است که گوهر و نژاد نيک دارد و نجيب و ارجمند است. اين کلمه درباره انسان، اسب، خانواده، قوم و ملّت و نيز به معناي صادق و حقيقي بودن خبر يا سند به کار مي رود؛ اما در اصطلاح فلسفه و...

در اين مطلب به نقد و ارزيابي « فلسفه اسلامي » مي پردازيم. آيا تفکري مي تواند، ديني باشد و در عين حال فلسفي هم باشد؟ آيا چيزي به نام فلسفه اسلامي وجود دارد؟ قيد اسلامي در فلسفه يعني چه؟ در نهايت تعريف فلسفه...