سیر تأویل، سیر از ظهور به بطون است و سالک ابتدا از ظواهر و واقعیت ها به حقایق و ماهیات که همان اَعیان ثابته است سیر می کند و سپس از عین، به کُنه آن که اسمی از اسماء حق و شأنی از شئون وجود مطلق است، سلوک...

نظر حکمای اُنسی در باب ماهیت، با نظر فیلسوفان در این خصوص تمایز و تفاوتی عمیق دارد. فیلسوفان همواره از ماهیت و حقیقت امور، پرسش کرده اند، لیکن هرگز این پرسش برای آنان طرح نشده است که اساساً حقیقت خود ماهیت...

اهل اُمت واحده ی سرآغازِ تاریخ، نیست انگار نبودند و در قرب وجود مأوی داشتند و نیوشای ندای وجود بودند. از این رو، میان تفکر حکمت اُنسی و تفکر اهل اُمت واحده قرابت موجود است؛ چرا که حکیمان انسی نیز در ادوار...

حکیمان انسی ضمن التزام به شرع، سلوک را نیز ضروری دانسته اند. سلوک سیر طریقی است که سالک را از ظاهر شریعت به باطن آن یعنی حقیقت می رساند، توضیح آنکه دیانت را سه مرتبت است: شریعت و طریقت و حقیقت.

در حکمت اُنسی، تمایزی میان هستی شناسی به معنای اَعم و هستی شناسی به معنای اَخص وجود ندارد و حکمای اُنسی، حکمت الهی یا هستی شناسی را به دو بخش الهیات به معنای عام و خاص تقسیم نمی کنند. چرا که حکمای انسی...

مهمترین بحث حکمت انسی، بحث از وجود و احکام و تجلیات وجود است، که عارفان آن را علم توحید نیز نامیده اند. زیرا چنانکه گفته شد موضوع حکمت اولی در نزد حکیمان انسی وجود خداوند از حیث تجلی آن در مجالی اسماء...

در هر دوره از ادوار تاریخ، تفکر انسان واجد دو ساحت علم حضوری و حصولی است. از جانب دیگر، نیز بشر در سیر معنوی خود، با کلام الله و کتب آسمانی نسبت داشته و متلقی کلمات و اسماء الهی گردیده است.

کلمه ی حکمت در مواضع متعددی از کلام الله مجید آمده و اغلب نیز قرین «کتاب» قرار گرفته است. همین اقتران کتاب و حکمت، قرینه ای تواند بُوَد که هوشیاران به معنی حقیقی کلمه پی ببرند، ولی از قرن دوم هجری به بعد...

آنچه از مواجهه ی غزالی با فلاسفه مشهور است این است که وی فلسفه ستیزی تمام عیار است که اندیشه های ضد فلسفی اش توانسته ماهِ فلسفه را به محاق برد و پرتو آن را کم سو نماید. مقابله با مشهورات همواره دشوار است...

ابوحامد محمد بن محمد بن محمد بن احمد غزالی معروف به زین الدین و ملقب به حجت الاسلام در سال 405ق در حوالی طوس متولد شد. پدر وی علی رغم نداشتن سواد به علما و عرفا ارادت بسیار داشت و همواره از اینکه نمی تواند...