بحث از نخستین موجودی که پا به عرصه وجود نهاد، و یا صادر نخستین، از مباحث بسیار مهم فلسفی است که ریشه در روایات اسلامی دارد. نخستین مخلوق نه تنها در روایات تعابیر گوناگونی دارد، در مذاهب مختلف فلسفی نیز...

در یک نگاه کلی، حوادث عالم امکان بر دو گونه‌اند که از گروهی به خیر و از گروهی دیگر به شر تعبیر می‌شود. به عبارت دیگر انسان بعضی از حوادث را ملایم با طبع خویش و برخی را ناملایم می‌یابد. از بودن برخی احساس...

خداوند، مستجمع جمیع کمالات است و حق تعالی هر چه را که کمال است به نحو اتم و اکمل دارد. او کمال مطلق است و تمام موجودات به خاطر کمالاتش گرایش به سوی او دارند.

این مرتبه از توحید که اساس بقیه مراتب است، به این معنا است که ذات، واحد من جمیع الجهات است. این مرتبه از توحید در دو معنا بحث می‌شود: یکی بساطت ذات و اینکه ذات متشکل از اجزاء نیست؛ چه اجزاء عقلی و چه خارجی...

پس از اثبات واجب الوجود، بحث در اوصاف ذات حق تعالی است، یکی از این اوصاف، توحید و یگانگی اوست. حضرت امام توحید را به «ارجاع کثرات به وحدت و فناء تعینات در دریای وجود مطلق» تعریف کرده‌اند. فلاسفه اسلامی...

انسان در مواجهه با ممکنات- خواه مجرد و خواه مادی - در آنها یک امر مشترک می‌یابد و آن مرکب بودن آنهاست. عقل حکم می‌کند که اگر موجودی مرکب باشد، راه آن تقدم ذاتی بر کل دارند که مرکب به حسب جوهر ذاتش محتاج...

در امور عامه بحثی تحت عنوان «زیادت وجود بر ماهیت» مطرح، و با ادله محکمی اثبات می‌شود که برخلاف حیثیت وجود- که مشترک بین همه واقعیت‌ها است- حیثیت ماهیت تنها اختصاص به دسته خاصی از اشیا دارد؛ مثلاً گروه...

قبلاً ذکر کردیم در یک دید کلی براهینی که انسان را به خدا می‌رساند سه دسته‌اند که یکی از آن براهین، براهین قرآنی بود. این دسته از براهین را در کتاب‌های مشهور فلسفى از جمله بدایه الحكمه، نهایه الحكمه، الشواهد...

اولین و مهم‌ترین بحثی که در الهیات بمعنی الاخص مطرح است، اثبات واجب تعالى است. البته لازم است قبل از شروع به سؤالات زیر پاسخ داده شود:

«عقل» اصطلاحات گوناگونی دارد: 1- عقل، جوهری است که در مقام ذات و فعل مجرد از ماده است. (در بحث مقولات عشر مطرح شد). 2- عقلی، غریزه‌ای است که به سبب آن انسان ادراک حسن و قبح، در اقوال و افعال و اشیاء می‌کند.