منظور ما در اين نوشته، تبيين نظم و نظام موجود در جهان و در تک تک موجودات است. اصل موجوديت يک چيز است و نظام و چگونگي و مشخصات موجوديت، چيز ديگر. مثلاً موجوديت انسان که با چه وسيله و چگونه موجود

نخستين موجود پديد آمده از ماده يا اجزاي قديم، چه بوده است؟ دموکريت و ارسطو در اين باره چيزي نگفته اند. افلاطون نيز در اين باره مطلبي ندارد. در آثار کساني که يک عنصر، مثلاً آب را قديم مي دانند و آن را مادة...

نگرش مادي، غايت و انگيزه را در پيدايش موجودات نمي پذيرد. دموکريت عهد باستان و ماترياليست هاي معاصر، هر دو، در نفي انگيزه و غرض و غايت در پيدايش موجودات هم داستانند. اما ارسطو، محرک نامتحرک را فارغ از فکر...

چنان که معروف است، از متفکران اسلام، متکلمان به حدوث زماني جهان باور دارند و فلاسفه به قدم زماني آن. اما همين فلاسفه، جهان را قديم مطلق ندانسته، بلکه با نوعي تبيين و توجيه، به حدوث ذاتي آن باور دارند....

در تفکر فيلسوفان يوناني، فاعليت الاهي وجود نداشت. يعني آنان موجودات جهان را محصول زمان و زمينه مي دانستند و پيدايش موجود را از عدم ناب، ممکن نمي دانستند. دليل آنان نيز همين تجربه جهان مادي بود. در جهان...

ابن سينا در کتاب هايش از جمله در اشارات، تمامي يک نمط را به تبيين حدوث ذاتي و قدم زماني جهان و اثبات و توضيح مباني و مقدمات آن اختصاص داده است. (1) از آنجا که گزارش ابن سينا در اشارات بسيار دقيق و جامع...

مسئله آفرينش از مسائل مهم و بنيادي فلسفه است. پيچيدگي اين مسئله از آنجا است که به چندين مسئله مهم ديگر مانند عليّت، علت العلل، ملاک نياز معلول به علت و... وابسته است. متفکران اسلام از همان آغاز اين مسئله...

مبناي علم از نظر ابن سينا، تجرد است. علم واجب به ذات خود، از راه تجرد و معقوليت بالفعل ذات، اثبات مي گردد. اساس اين تبيين عدم غيبت ذات از ذات است. به دليل آنکه هيچ گونه مانعي از ماده و عوارض مادي در کار...

در قسمت اول، مسئله علم ازلي خداوند را از يونان باستان تا زمان ابن سينا پي مي گيريم. در اين نگرش، از اهميت کار فلاسفه مسلمان، به خصوص فارابي و ابن سينا، آگاه شده، سپس ديدگاه منتقدان ابن سينا را مورد بررسي...

تا اينجا هشت دليل بر اثبات توحيد واجب الوجود آورديم که ظاهراً هر يک از آن ها به گونه اي مبناي ويژه خود را داشت. اين دلايل عبارتند از: