حکمت متعالیه
مکتب ملاصدرا (2)
مكتب ملاصدرا، مكتب مستقلي است كه داراي نظامي خاص و مخصوص بخود است. وي دستگاهي فلسفي ساخته است كه فراگير همه مسائل فلسفي است، بطوريكه مي توان ادعا كرد كه مي تواند با اصول خود، حتي مسائل فرعي را كه بعدها...
حکمت متعالیه
مکتب ملاصدرا (1)
براساس روايات ديني و تاريخ اديان هيچگاه بشر بدون پيامبر نبوده و همواره دين، يا فرهنگ باقيمانده از پيامبران، براي مردم هر زمان برنامه زندگي بوده است. يكي از آموزه هاي مهم پيامبران، درس «انديشيدن» بود; انديشيدن...
فلسفه یونان
ارسطو(3)
مكتب ارسطو، همان گونه كه گفتيم، اساس استواري نداشت و برخلاف حكمت اشراقي افلاطون و سقراط كه ريشه در قرون گذشته داشتند، مكتبي بيريشه بود كه مانند گلسنگي ناگهان پديدار شده باشد؛ از اين...
فلسفه یونان
ارسطو(2)
چون مكتب ارسطو ـ برخلاف افلاطون كه داراي ثبات و بگونة ميراث گرانبهاي گذشتگان بوده ـ ثبات نداشته و مراحلي را پشت سر گذاشته، آثار او نيز يكدست و يكنواخت نبوده و گويا تغييرهايي داشته...
فلسفه یونان
ارسطو(1)
طبايع سرزمينها و اقليمها و اقوام و تيره‌ها نيز مانند انسانها، اختلاف و گونه‌هاي بسيار دارند، و گاه ميان دو اقليم يا دو ملت فرقها و اختلافهاي شگفت‌انگيز ديده مي‌شود، از اينرو پديده‌هاي شگفت‌آور...
فلسفه‌های جدید و معاصر
زمان و مكان در معرفت شناسی كانت و هگل
اهمیت مباحث معرفت شناسی (اپیستمولوژیك) بر كسی پوشیده نیست. در فلسفه جدید، معرفت شناسی به حدی مهم است كه به جرأت می توان گفت: فلسفه غرب بیش تر شأن معرفت شناسانه دارد تا هستی شناسانه (آنتولوژیك). اعتقاد...
مباحث فلسفی
تکلیف مابعدالطبیعه
ارسطو گفته است که فلسفه با «تحیر»(۲) یا شگفتی آغاز شد، و اینکه آدمی زادگان به تفلسف یا فلسفیدن ادامه می دهند برای اینست که همچنان به «تحیر» خود ادامه می دهند. به عبارت دیگر، فلسفه ریشه خود را از آرزومندی...
حکمت متعالیه
بررسی تطبيقی در حقيقت علم از نظر ملاصدرا و وايتهد(2)
از نظر صدرا حکما در باب علم و عقل و معقول بسيار پراکنده و متفاوت سخن گفته‌اند. برای نمونه ابن سينا گاهی تعقل را امری سلبی و گاهی آن را صور مرتسم در جوهر عقل و گاهی آن را اضافه محض و گاهی عقل بسيط اجمالی...
حکمت متعالیه
بررسی تطبيقی در حقيقت علم از نظر ملاصدرا و وايتهد(1)
اين مقاله بيان نکته و تبيين بخش کوچکی از تحقيقی جامع, و مقايسه‌اي تطبيقی در مبانی نظريه شناخت ملاصدرا و وايتهد است که از ديرباز, نويسنده تحقيق جامعی را دربارة آن پی گرفته است. شايد خواننده در بدو امر نسبت...
فلسفه دین
افق خداشناسي در فلسفه ارسطويي و حكمت صدرايي(4)
1. جوهريت خدا: از نظر ارسطو محرك نخستين جوهر است، چنانكه ميگويد وجود «جوهر» سرمدي نامتحرك ضروري است.([85]) اما از نظر صدرالمتألهين جوهر و عرض از اقسام ماهيات هستند و خدا چون ماهيت ندارد اطلاق جوهر بر او...