مانند همه کشورها در قرون وسطي، مقياسات و اوزان در قرون نخستين ايران اسلامي (که فقط از آن در اينجا صحبت مي شود)، يکسان تعيين نشده است.

علاوه بر همه گزارشهاي کتبي در آثار مورّخان و جغرافيدانان، و نيز در نزد فقها و همچنين مکتب مربوط به سازمانهاي اداري و امور تشکيلاتي، سکه ها - اين منابع موثق و به طور کلي شاهد بلاواسطه از قديمترين دوران...

تبادل هدايا بين دو حاکم هم رتبه و يا ارسال آن به فرد عاليرتبه تري(حتي در هنگام بارعام ورود و خداحافظي) بخشي از تشريفات ثابت ايراني- و به طور کلي مشرق زمين- را تشکيل مي داد. حتي برخي از هيأت هاي اعزامي...

ارتباط هر حاکم ايراني با خليفه يا با حکام بيگانه و يا ارتباط حکام ايراني بين خودشان، و نيز ارسال فرامين با محتواي سياست خارجي از ديوانها (که در زمان سامانيان و غزنويان- و مسلماً ديگر سلسله ها- بر اساس...

کمي فرمانهاي باقي مانده از قلمرو ايران و نيز از بين النهرين، اين امر را براي مناطق اسلامي در شرق (برخلاف مصر با پاپيروسهايش) کاملاً غيرممکن مي کند که بتوان درباره سازمان ديواني و امور مربوط به فرمانها-...

استيلاي عرب [اسلام] علاوه بر از بين بردن دربار ساساني، نام ايراني «شاهنشاه» را نيز از بين برد. اما در حاشيه مناطق کوهستاني ايران، بسياري از اميرنشينهاي کوچک در سرزمينهاي خود باقي ماندند و حتي در قرون اول...

حکّام عصر اموي کلاً اعرابي بودند که در وهله ي اول به فکر علايق عربهاي هم قبيله خود بودند، به نحوي که تحت فشار قراردادن اعضاء قبايل عرب دشمن نيز به همين فکر بازمي گشت. هنگامي که آنان بارعام داشتند،

نظارت عاليه در يک ايالت به دو قسمت تقسيم مي شد(قسمتي مربوط به«جنگ» و قسمتي مربوط به ماليات) و نيز اينکه حکّام اغلب حق داشتند، نماينده(خليفه) در دورترين بخشهاي منطقه خويش را منصوب کنند.

شرط فعاليت پست [بريد]، با وجودي که امور اداري واقعاً در دست سلسله هاي مستقل بود، برقراري ارتباط نزديک هر يک از بخشهاي محدوده ايران با بغداد بود. نظام پستي به نمونه هاي قديمي خود، به ويزه به نمونه ايراني...

الحاق قلمرو با عظمت ساساني آن زمان به حوزه فرمانروائي خلفا، بدون آنکه در خلال جنگها نياز جدي به تقسيم بندي مناطق فتح شده پيش آيد، با موفقيت همراه بود. در اين سالها، همان گونه که ضرورت زمان اقتضا مي کرد،...