يكي از گرايشهاي تفسير، تفسير علوم طبيعي و دانشهاي مربوط به طبيعت است كه علوم تجربي، پزشكي و... را شامل مي شود. علوم تجربي براساس حس و تجربه و در برابر علوم انساني است كه گسترش آن از رويكردهاي جديد در

از جمله گرايش تفسيري، تفسير « اجتماعي » است كه حاصل رويكرد مفسران دوران جديد است. آنها اهتمام خود را براي حل مسائل اجتماعي، پرداختن به تفسير آيات مي دانند. اين دسته از مفسران به سبك و روش نويني به تفسير...

از جمله گرايشهاي تفسيري، تفسير تربيتي است كه در آن، مفسر به جنبه هاي اخلاقي و هدايتي قرآن مي پردازد. از نگاه مفسران اين گرايش، حاوي مهم ترين نكته هاي تفسيري، مطالب اخلاقي و هدايتي است كه با تفسير و تبيين...

از جمله گرايشهاي تفسيري، تفاسير فلسفي است كه با گرايش و مذاقي فلسفي تدوين شده اند. در تفاسير فلسفي به اصول و قواعد فلسفي براي ادراك مفاهيم و مقاصد قرآن، اهتمام فراوان مي شود. چنين مفسراني كه با نگرش فلسفي...

از جمله گرايشهاي تفسيري، تفاسير كلامي است كه مفسران با سبك و گرايش كلامي، به تفسير آيات پرداخته اند. در اين گونه تفسيرها، بيشتر به آياتي كه بيانگر عقايد مسلمانان است، پرداخته اند. از طرفي، چون در بين مسلمانان،...

در تفاسير فقهي، همت و اجتهاد بيشتر مفسران، بر شناخت و دريافت احكام فقهي الهي از آيات قرآن استوار است. اجتهاد آنان بر يافتن احكام فرعي از مفاهيم آيات فقهي است. حدود پانصد آيه در قرآن، جزء آيات الاحكام شمرده...

غالب مفسران تفاسير لغوي، بر شناخت و اجتهاد در لغات، ريشه و اشتقاق و شكل و تغييرات آنها اهتمام ورزيده اند. در مباحث لغوي، يافتن معني اصلي لغت و تطورات آن، موردنظر مفسر است، چنان كه يافتن معني لغت از سياق...

مفسران در تفاسير بلاغي و بياني، عموماً، بلاغت عبارات و كلمات قرآن را مدنظر داشته و به اجتهاد در تفسير مركبات قرآن با كمك علم معاني و بيان پرداخته اند. عنايت بر ادوات، حروف، ساختار و اساليب كلام، مانند...

تفسير ادبي، تفسيري است كه گروهي از مفسران با گرايش به مباحث ادبي و نحوي بدان مي پردازند. مرحوم آيت الله معرفت در كتاب تفسير و مفسران، تمامي تفاسيري را كه به نحوي با ادبيات عرب ارتباط تنگاتنگ دارند اعم...

در اين نوشته به گروهي از مهم ترين تفاسير باطني كه گرايش غالب يا يكي از گرايشهاي غالب آنها است، اعم از شيعه و اهل سنت، به ترتيب عصر و زمان حيات مفسران آنها، اشاره مي شود: