مراقبت‌های پزشكی در جهان اسلام متعدّد و چندگانه و دارای روش‌های گوناگونی برای برآوردنِ نیازهای درمانی مختلف بود، و این نظریه‌ها و شیوه‌های درمانی گاهی درهم می‌آمیختند. این چندگانگی پزشكی امكان داد كه روش‌های...

عرب‌های مسلمان همچون رومیان علم پزشكی را، مانند بسی از لوازم زندگی تمدنی و تجمّلی، از ملت‌های مغلوبِ خود، آسوری‌ها و ایرانی‌ها و دیگران، گرفتند و همه‌ی این مكتسبات را با اندیشه‌هایی كه دین جدید، اسلام،...

قدیم‌ترین اشاره‌ها به پزشكی و عمل‌های آن در نوشته‌های ایرانِ پیش از اسلام، مطالبی است كه در بخش‌هایی از اوستا و بعض متن‌های فارسی میانه (پهلوی) بازمانده است. منابع دیگر ما درباره‌ی پزشكی در ایران باستان...

واژه‌ی پزشك، كه پزشكی از آن گرفته شده، صورتی از بِزِشْكِ پهلوی (فارسی میانه) است، كه، طِبق رأی نیبرگ، تحوّل آن در زبان‌ها (یا گویش‌ها)‌ی ایرانی شمال‌غربی و جنوب‌غربی چنین بوده است؛ ایرانی باستان مفروض...

خستگی عضلانی، عارضه‌ای است که نشان دهنده کاهش یافتن نیروی بکار گرفته شده توسط ماهیچه‌های درگیر در فعالیت‌های فیزیکی است. این مقاله مروری کوتاه بر علل و علائم این عارضه دارد.

خلیفة بن ابی المحاسن حلبی، چشم پزشك شامیِ اهل حلب در سده‌ی هفتم، مؤلف كتاب الكافی فی الكُحْل، از كتاب‌های مهم چشم پزشكی در تمدن اسلامی است. از زندگی وی اطلاع اندكی در دست است. در كتاب‌های تراجم پزشكان...

توتیا ، به معنای اخصِّ كنونی آن، اُكسید ناسره‌ی روی (zno) است كه به وقت تصفیه، تكْلیس یا تصعید بعض سنگ‌های كانیِ حاوی روی (zn)- مثلاً، بِلْند (سنگ كانی سولفور روی)، كالامین (سیلیكات

تذكرة الكَحّالین، از مهم‌ترین آثار چشم پزشكی اسلامی، تألیف علی بن عیسی كحّال، چشم پزشك قرن چهارم است. تاریخ تألیف كتاب معلوم نیست. چنانكه از مقدمه‌ی آن برمی‌آید، این كتاب در پاسخ دوستی نوشته شده كه از...

تراخم، نوعی عفونت مزمن چشم است. این بیماری نخست ملتحمه (غشای نازكی كه بخش داخلی پلك را می‌پوشاند) و سپس بخش تحتانی سفیدی چشم را مبتلا می‌كند و پس از آن عفونت به دیگر بافت‌های پلك و قرنیه سرایت می‌كند....

چشم پزشكی به شیوه‌ی جدید در ایران از تأسیس مدرسه‌ی دارالفنون (1268) آغاز شد. پیش از آن، شغل كحّالی از طبابت یا حكیم باشی گری جدا بود و حتی مهارت برخی از كحالان سنّتی زبانزد بود. كحالان جراحی‌های