این نوشتار بر آن است در وهله‌ی نخست، ضرورت بحث از موضوع عرف و فقه را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار دهد و روشن سازد كه میدان تحقیق در این زمینه، بسی گسترده و عمیق است.

تاریخچه‌ی قانون، ضرورت جعل و عمل به آن، به تاریخ تشكیل زندگی جمعی بشر برمی گردد و از روزی كه انسان، به زندگی اجتماعی گرایید ولو به گونه‌ای بسیار ساده و ابتدایی، ضرورت وجود قانونی كه بتواند آن اجتماع ساده...

در این مقاله سعی شده است اثبات شود كه مسئله‌ی تعدد قرائت‌ها از دین با اجتهاد، كاملاً فرق دارد. برای اثبات این مطلب ابتداً مفهوم اجتهاد و تعدد قرائت‌ها از دین مورد بررسی قرار گرفته تا محل نزاع روشن شود...

براساس آموزه‌های اسلامی، شریعت به لحاظ زمان و مكان ثابت است؛ اما روابط اجتماعی متعلق آن پیوسته در حال دگرگونی است. با این وضع، چگونه می‌توان مدعی ثبات شریعت شد؟‌

یكی از بنیادی‌ترین مباحث پیرامون عرف، مرجعیت عرف در تطبیق مفاهیم عرفی بر مصادیق است؛ مبحثی كه در برخی تحقیقات بین آن و موضوع مرجعیت عرف در تعیین مفاهیم فرق گذاشته نشده است. در این مقاله تلاش شده است با...

یك سند شرعی جدای از حكم، موضوع گاه دارای متعلق است. شكی وجود ندارد كه حكم شناسی در حیطه عملیات استنباط فقیه قرار گرفته و نتیجه استنباط وی بر مقلدان لازم الاتباع است. اكنون سؤال این است كه مرجع در تشخیص...

مقاله‌ی درآمدی بر جایگاه مصلحت در فقه با هدف بررسی پرسش‌های مهم درباره‌ی رابطه فقه و مصلحت تدوین شده است. در این مقاله، پس از توضیح برخی واژگان و طرح موضوع، به پیشینه كاربرد مصلحت در فقه و اصول شیعه و...

فقیهان امامیه، با وجود اختلافی كه در پذیرش برخی عناصر، چون اجماع به عنوان سند و دلیل استنباط (البحرانی، 1376، ج1، ص168) و علی رغم تفاوت دیدگاهی كه در تفسیر برخی اَسناد چون عقل دارند، در عدم پذیرش «مصلحت»...

این حدیث به کسانی که با مردم سروکار دارند هشدار می‌دهد می‌گوید: اگر این سه صفت در کسی نباشد کارهایش به سامان نمی‌رسد و برنامه‌هایش با شکست مواجه می‌شود. در واقع در این سه صفت سه مسأله بررسی شده است:

در این حدیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برترین اعمال را بیان کرده است. در حقیقت در این حدیث سه مسأله‌ی انصاف، مواسات، ایثار، چگونگی ارتباط با خداوند را یبان فرموده. البتّه مورد‌های اوّل و دوم در...