عقل فاعل يا فعال از ديدگاه ارسطو، در خود ناطقه بود، نه در بيرون از آن، اما در فلسفه مسلمانان، اين عقل فعال در بيرون از نفس ناطقه فرض شده است. اين عقل فعال که به عنوان « واهب الصور » (1) نيز ناميده مي شود،...

اگر نفس را مانند افلاطون يک جوهر مستقل و مجرد ازلي و ابدي بدانيم، در آن صورت رابطه آن با بدن، از نوع رابطه دو چيز متمايز خواهد بود. مانند رابطه ارابه ران و ارابه.

از آنجا که فلاسفه اسلام نفس را مجرد مي دانند، طبعاً محور بحث هاي همين ديدگاه خواهد بود. اما پيش از پرداختن به تبيين ها و دلايل فلسفه، نخست نگاهي داريم به ديدگاه آن دسته از متفکران کلام اسلامي که نفس را...

چون وجود جسماني ( بدن ) انسان، جاي بحث و ترديد نبوده است، بحث خود را با اعتقاد به « روح » آغاز مي کنيم. انسان به مشاهده تأثير مکرر و ثابت برخي پديده هاي طبيعي، مانند خورشيد، آسمان، زمين، رود و دريا، به...

براي کساني که جريان هستي را در تدبير يک موجود آگاه نمي دانند، وجود آفات و بلاياي طبيعي و تجاوز و ستم انساني، يک جريان عادي است. هستي چنين است و چنين بوده و خواهد بود.

اراده، در موجود عاقل، معناي روشني دارد. گاه آن را در برابر کراهت به کار مي برند. در اين گونه کاربرد، معني آن دوست داشتن و علاقه مند بودن است. چنان که کراهت به معناي بي ميلي و بي زاري است. گاه اراده را...

حکمت فلسفي، اخلاقي و سياسي در ايران پس از اسلام و همچنين در جهان اسلام با حکمت يوناني خصوصاً آراي افلاطون و ارسطو، پيوند و تعامل نزديک داشته است. بزرگترين و مهم ترين شارحان حکماي برجسته ي يونان خصوصاً...

جستار پيش رو، با طرح چالشي بر تکثّر براهين و ادله اثبات خدا، رهيافت هائي براي امکان تکثّر و فراواني براهين و ادلّه پيش مي نهد. در اين مقال، بر اساس آموزه هاي فلسفي و منطقي سنت اسلامي، قاعده اي طراحي مي...

اسپينوزا با اعتقاد به تک جوهري خدا را تنها حقيقت جوهري عالم و بقيّه ي موجودات را حالات صفات او دانست. وي در براهيني که بر وجود خدا اقامه کرده است، از دو روش انّي و لمّي استفاده کرده است و از ميان آن دو...

در اين مقاله نخست از اين بحث مي کنيم که پارادوکس اخبار از مجهول مطلق چه فرقي با پارادوکس هايي چون مجهول يا معدوم مطلق دارد و اين پارادوکس چگونه با پارادوکس اخبار از معدوم مطلق هم ساختار است، سپس نشان خواهيم...