علیرغم بیست قرن سلطنت مطلقه‌ی نظام اندیشه‌ی ارسطو بر تفکر فلسفی جهان، این نکته عجیب به نظر می رسد که در مورد مهمترین ویژگی های تفکر ارسطویی حتی در کلّی ترین شکل آن اختلاف نظر در میان اصحاب بحث و نظر

آذرحيوان ( تولّد بين 1529 و 1533 و درگذشته ي بين 1609 و 1618 م ) روحاني عالي مقام زرتشتي و اهل فارس است که به هند مهاجرت کرد و بنيانگذار مکتب اشراقي زرتشتي گرديد. متون اين مکتب، آثار اشراقي زرتشتي را

شاید آشکارترین بازتاب این پیوندها را در آن دسته روایت های دینی/ داستانی بتوان یافت که از نخستین هزاره ی پیش از میلاد به بعد در این دو سرزمین رواج یافته اند و در نیمه ی دوّم این هزاره، مبلّغان بودایی در...

فقيه و متفّکر متعصّب حنبلي، تقي الدّين ابوالعبّاس احمد بن شهاب الدّين عبدالحليم، مشهور به ابن تيميّه ( م 728ق/1328 م )، در کتاب موافقة صحيح المنقول لصريح المعقول، در ردّ اهل تأويل، ايشان را بر چند گروه...

در نیمه ی دوّم سده ی چهاردهم هجری بازتاب آموزه های هندو را در واپسین شرح هیاکل النّور به نام نهایة الظهور از علّامه ی حکیم، میرزا قاسم علی اخگر حیدرآبادی ( م بعد از 1365ق/1945 م ) شاهدیم. این رساله که...

حيدر آباد دکن را به درستي مي توان ميراث برِ فرهنگِ ايراني دانست. اين شهر که اکنون مرکز ايالت آندهرا پرادش در جنوب هندوستان است، به سال 1000 قمري به فرمان سلطان محمّد قلي بن ابراهيم قطبشاه ( م 1020ق )،...

فلسفه ي ملاصدرا يا به تعبير صحيح تر مکتب فلسفي حکمت متعاليه که توسط محمد بن ابراهيم قوامي شيرازي مشهور به ملاصدرا بنيان گذاشته شد، هر چند در زمان خود اين فيلسوف با بي مهري هايي مواجه شد ، اما اندکي بعد...

از اشراقیان این دوره، عماد الدّین محمّد شطاری ( م ب 1039 ق/1630 م ) یادکردنی است که به واسطه ی گزارش عبدالحی حسنی لکهنوی می دانیم در بازنمود حکمت اشراقی رساله ای نگاشته بوده است با عنوان روح الارواح؛

از نسخه های خطی موجود برمی آید که دوران بابریان هند، به تجدید حیات فرقه ی چشتیه نیز راه برد؛ و چنان نفوذی یافت که جهان آرا بیگم ( م 1092ق/1691 م ) دختر شاه جهان ( م 1068ق/1657م ) و خواهر داراشکوه، در

ابوالفضل فیضی که برادرش ابوالفضل او را «شکفته پیشانی، گشاده دست، بیدار دل، سحرخیز از ارادتِ گیتی خداوند کامیابِ صلح کلّ» وصف کرده است، از جمله دانشمندانی بود که همراه برادر، در ترجمه‌ی مهابهارته به سال...