علیرضا احمدی
نوروپاتی رکتال پس از التهاب مقعد (پروکتیت): علت، درمان و مدت زمان بهبود
با سلام، بنده حدود دو ماه است بیماری پروکتیت یا التهاب خفیف رکتوم از نوع غیراختصاصی دارم و دو ماه است از شیاف مزالازین استفاده می کنم و سوزش وحشتناک که داشتم تا حدود زیادی رفع شده ولی الان دچار اسپاسم و گرفتگی همچنین حس گزگز و سوزش در ناحیه مقعد میشم که دکتر گفت که بدلیل نوروپاتی رکتال و تحریک عصبی ناحیه رکتوم است و قرص های دولوکستین و گاباپنتین ۱۰۰ و مگنیفورت تجویز کردن، ممنون میشم درباره این بیماری به بنده توضیح دهید دوره درمان چه مدت است؟
مشاور: سیدامیرحسین موسوی تبار
با سلام و تشکر از شما برای مراجعه به بخش مشاوره راسخون
وضعیت بیماری و علت آن
بر اساس شرحی که دادهاید، وضعیت کنونی شما حاصل دو مرحله متوالی است:
مرحله نخست: التهاب رکتوم (پروکتیت غیراختصاصی)
مزالازین در این مرحله درستترین درمان بوده و خوشبختانه التهاب با آن کنترل شده است. با کاهش التهاب، سوزش حاد نیز معمولا فروکش میکند.
مرحله دوم: نوروپاتی رکتال
پس از دوره التهاب مزمن، شبکه عصبی ناحیه رکتوم بهویژه شاخههای اعصاب پودندال و ساکرال میتواند دچار تحریک یا آسیب سطحی شود. نتیجهاش همان حسهایی است که بیان کردید:
* گزگز، تیر کشیدن یا سوزش عصبی
* اسپاسم عضلانی در اسفنکتر داخلی یا خارجی مقعد
* احساس دفع ناقص یا درد پس از اجابت مزاج
علت آن ترکیبی از دو عامل است:
۱. تحریک طولانیمدت عصب در اثر التهاب مزمن؛
۲. واکنش بیشفعال شبکه عصبی که باعث اسپاسم خودبهخود میشود.
داروها و نقش هرکدام
* دولوکستین: داروی ضدافسردگی از گروه SNRI است که روی مسیر دردهای عصبی اثر دارد. باعث کاهش انتقال درد به مغز و آرام شدن تحریک عصبی رکتوم میشود.
* گاباپنتین ۱۰۰: تثبیتکننده غشاء عصبی؛ حساسیت بیشازحد عصب را کم میکند و برای دردهای نوروپاتیک بسیار موثر است.
* مگنیفورت: مکملی حاوی منیزیم و ویتامینهای گروه B؛ به ترمیم عصبی و کاهش اسپاسم عضلانی کمک میکند.
گاهی پزشکها در ادامه این ترکیب دارویی، شیاف لیدوکائین یا پماد گاباپنتین موضعی را هم دورهای توصیه میکنند تا درد موضعی سریعتر کنترل شود.
دوره درمان
دوره درمان نوروپاتی رکتال بسته به شدت آسیب عصبی معمولا:
* از ۶ هفته تا ۶ ماه طول میکشد.
* در ماه دوم تا سوم، کاهش واضح علائم (بیش از ۵۰ درصد) دیده میشود.
* در پایان ماه چهارم، بسیاری از بیماران فقط سوزش خفیف دورهای حس میکنند.
اما اگر التهاب اولیه طولانی بوده یا فرد اضطراب مزمن دارد، ممکن است درمان تا حدود ۸ ماه هم ادامه یابد.
نکته مهم: قطع داروها زودتر از موعد ــ بهویژه دولوکستین و گاباپنتین ــ باعث بازگشت سریع نشانههای عصبی میشود، زیرا عصب هنوز بازسازی کامل نشده است.
توصیههای تسکینی و ترمیمی
۱. حمام نشسته با آب ولرم روزی ۲ بار، هر بار ۱۰ دقیقه
۲. پرهیز از قهوه، فلفل، الکل و غذاهای بسیار ترش یا شور
۳. فعالیت سبک روزانه (راه رفتن آرام یا کشش عضلات لگن) برای تنظیم جریان خون عصبی
۴. ماساژ آرام لگن و ناحیه پایین کمر با روغن نارگیل یا بادام تلخ برای کمک به ریلکس شدن مسیر عصبی
۵. در صورت اضطراب شدید یا خواب نا آرام، مشورت با پزشک جهت افزودن کلونازپام با دوز بسیار کم شبها مفید است.
جمعبندی:
| بخش | توضیح |
| بیماری | پروکتیت غیراختصاصی |
| پیامد عصبی | تحریک اعصاب پودندال و ساکرال؛ نوروپاتی رکتال |
| علائم فعلی | گزگز، سوزش، اسپاسم |
| درمان دارویی | دولوکستین + گاباپنتین + مگنیفورت |
| طول درمان | حدود ۲ تا ۶ ماه (در موارد طولانی تا ۸ ماه) |
| مراقبت مکمل | حمام نشسته، آرامسازی لگن، رژیم ضدالتهاب |
اگر در ادامه دچار افزایش درد شبانه، احساس بیاختیاری گاز یا مدفوع، یا بیحسی کامل اطراف مقعد شدید، این نشانه آسیب عصبی عمیقتر است و نیاز به ارزیابی نورولوژیک (نوار عصب و عضله یا MRI لگن) دارد.
تذکر مهم: پاسخ به مشاورههای پزشکی در راسخون، صرفا جهت اطلاعرسانی به کاربران میباشد و به هیچ وجه توصیه به اقدام عملی نمیشود؛ بلکه کاربران محترم برای بررسی دقیق بیماری خود، انجام آزمایشهای تخصصی، تجویز روشهای درمانی مناسب و استفاده از هر گونه دارو، باید به پزشک متخصص مراجعه و با تشخیص و تجویز پزشک مربوطه به درمان بیماری خود اقدام نمایند.