پرسش :

هرگاه خاطب و مخطوبه پس از خطبه، با موافقت خانواده و قبول شرایط یکدیگر، وعده ازدواج به همدیگر دهند، ولی به علت یکی از حالات و صور زیر وعده نکاح به هم خورد: 1. طرفین اوصاف و شرایطی را با یکدیگر تبانی و شرط کنند و بر اساس آن‏ها به همدیگر وعده نکاح دهند. ولی بعداً معلوم گردد که یکی از طرفین به دروغ آنها را بیان کرده و فاقد آن اوصاف و شرایط بوده است. 2. یکی از طرفین به قصد فریب، وعده نکاح داده و با او نمی‏خواسته است در آینده ازدواج کند. 3. شخص ثالثی به تسبیب باعث به هم خوردن وعده نکاح گردد. به اعتماد وعده نکاح و وقوع ازدواج در آینده، طرف مقابل (خاطب یا مخطوبه) یا بستگان نزدیک او (مانند پدر، مادر، یا خواهر و برادر) مغرور شده و مخارج و هزینه‌‌های متعارفی (غیر از هدایا) متحمل شوند. و نیز ممکن است به خاطر به هم خوردن وعده نکاح در حالات مزبور، طرف مقابل یا بستگان نزدیکش به بیماری روانی و جسمی مبتلا گردند و هزینه‌‌های ی برای درمان آن خرج کنند. آیا با توجه به حالات و صور مزبور، و ضرر وارده، اشخاص متضرر (طرف مقابل یا بستگان نزدیک) می‌‏توانند با توجه به قواعد لاضرر، غرور، تسبیب و سایر قواعد و اصول دیگر، شرعاً مطالبه خسارت کنند؟

پاسخ :
در فرض سؤال، حق مطالبه خسارت را ندارند والله العالم. 1380/9/21

منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر مقام معظم رهبری)، نشر قضا، قم، چاپ اول، 1390.