«صمد» بر وزن فَعَل به معنای مفعول است؛ مانند واژه «سَلَب» به معنی «مسلوب» و «صمد» به معنی «مصمود» یعنی شخصی که در نیازها به طرف او روی می‌آورند.

یکی آن که از این واژه تمامی عقلاء و هر کسی که بتوان او را مورد خطاب قرار داد، مد نظر قرار گیرد؛ در این صورت این لفظ برای همه به صورت مفرد مذکر به کار می‌رود. و معمولاً در این حالت در جملات منفی و پس از...

در قرآن الفاظ «جن، جنه، جان» در مقابل «انس، ناس، إنسان» استفاده شده است. «جن» در مقابل «انس» به کار رفته است و این دو، اصل و ریشه این دو جنس از مخلوقات خداوند هستند. «جنة» در مقابل «ناس» به کار می‌رود...

در این آیه جای وسوسه «صدر» (سینه) عنوان شده است و گفته شده: فی صُدُور النَّاس و نه: «فی قلوب الناس» و این به آن سبب است که «صدور» فضا و عرصه ای است که قلب در آن قرار دارد. و از همین جایگاه است که همه چیز...

«وسواس» بر وزن «فَعلال» با فتحه فاء، اسم است و به کسره «فِعلال» مصدر، مانند: زَلزال و زِلزال دومی مصدر فعل «زَلزَل» است و اولی اسم است برای آن حرکت معروفی که در زمین اتفاق می‌افتد (زِلزله)

گفته شده «نفاثات» به معنی نفوس خبیثه و ارواح شرور است. عده‌ای گفته‌اند که به معنی گروه‌ها و یا زنان جادوگری است که در رشته‌ها و کارها گره می اندازند و آن را افسون می کنند و در آن می دمند تا در جان‌های...

یعنی از شر و بدی همه مخلوقات خدا در این تعبیر هرگونه شر و بدی با هر منبع و مرکزیتی که داشته باشد، مد نظر است و از این رو تمامی بدی‌ها و شرها را در بر می‌گیرد. در کتابی روح المعانی آمده است: یعنی از شری...

«فلق» یعنی سپیده دم، گاهی به معنای صبح و نیز به معنای آفرینش و جهان هستی نیز به کار می‌رود. حقیقت «فلق» همان شکافتن است. اصل و اساس معنای این واژه همین است و معانی دیگر همگی به این معنی برمی گردد.

در مناسبت‌های مختلف، زمانی که دروسی در زمینه ویژگی‌های «تعبیر قرآنی» برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) بیان می کردم و یا در مناسبت‌های دیگر، سؤالی مطرح می شد. با این مضمون که...

در تعریف تفسیر گفته شده که علمی است که بوسیله آن فهم کتابی را که خداوند بر پیامبرش محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل نموده امکان پذیر می‌شود و معانی موجود در آن تبیین می‌گردد و دستورات و حکمت‌های آن...