موضوع علم بخش زیادی از قرآن را به خود اختصاص داده است، چون اعتبار و اهمیت زیادی دارد و یکی از صفات ذاتی خداوند است و نوری است در گوش و چشم، فهم؛ وجود نخستین و مقدم بر هر چیزی قبل از شکل‌گیری آن شیء

واژه‌ی عقل در قرآن کریم با ساختار فعل ماضی، مثل: یسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ یحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ؛ و مضارع: إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ؛ َلَدَارُ الْآخِرَةِ خَیرٌ...

راغب به بیان اختلاف نظر لغویان در اصل و اشتقاق کلمه‌ی عذاب پرداخته و از برخی نقل کرده است که، از «عَذَبَ الرجل»، یعنی آن گاه که خوردن و خوابیدن را ترک کند، که می‌گویند او «عاذب و عذوب» است. تعذیب در اصل؛...

شریف جرجانی در تعریف عدل می‌گوید: «عدل عبارت است از: امری بین افراط و تفریط.» همچنین آورده است: «مصدر است و به معنای عدالت، یعنی اعتدال و راست قامتی و میل به حق.» راغب می‌گوید: «تقسیم بهره و سهم به طور...

در طبیعتِ هر انسانی میل جستجوی اموری که به حواسش می‌رسد، وجود دارد، و در پی حکمت وجودی آن است و از نفع و ضرر آن می‌پرسد، و به منفعت آن نزدیک و از ضرر و زیان آن دور می‌شود. اشیاء در نظر انسان میان نفع و...

آیا خواری و پستیِ ظلم را همین بس نباشد که هم ریشه‌ی ظلمت و تاریکی است؟ هر دو در لغت، طبیعت، منشأ و تربیت از یک اصل و ریشه‌اند. ظلمت هنگامی است که نور برود و ظلم زمانی روی آورد که پرتوِ عقل و صفای نفس و...

به معنای از میان بردن (محو) است اگر متعدی باشد، و به معنای نابود شدن (انمحاء) اگر لازم باشد؛ یعنی از بین بردن چیزی و یا از بین بردن آثار چیزی، تا جایی که گویی خودش نیست. همچنین به معنای تغییر صفات در موجود...

در حدیثی از پیامبر (علیه السلام)، درباره‌ی مردی که شخصی را زندانی کرد و دیگری وی را کشت، آمده است: «قاتل را بکشید و آن زندانی کننده را زندان کنید. اُقتُلوا القاتِلَ الصبروا الصابرَ». یعنی آن که وی را زندانی...

شهادت همان عالم مشهودی است که در برابر عالم غیب قرار دارد؛ و در برابر عقول مجرد محسوس و مشخص است. همچنین «حضور با مشاهده چه با چشم سر و چه چشم باطن؛ و گاهی به حضور که مفرد باشد گفته می‌شود. فرمود:

قرآن این دو کره‌ی نورانی را دو نشانه از نشانه‌های بی شمار خداوند می‌داند که در فضای لایتناهی و بی پایان شناورند و هر دو تحت فرمان و حکم اویند و در ظهور و پنهان از پی هم می‌آیند، و از این عمل زندگی و زنده...