تفسیر به مأثور عبارت است از تفسیر قرآن براساس احادیث و روایات منقول از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و روایات و احادیث منقول از صحابه و تابعین (از نظر اهل سنت) و روایات منقول از ائمه طاهرین...

نخستین گروه مفسران شیعه، تعدادی از اصحاب پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السّلام)، هستند که روایات تفسیری را نقل کرده، یا ضبط نموده‌اند. به اعتقاد شیعه، تعدادی از مفسران...

به طور مسلم در عصر صحابه به دلیل آنکه زمینه‌ها و ضوابط علمی و کلامی و فلسفی و عرفانی هنوز مدون نگشته بود، قرآن مجید بر اساس این زمینه‌ها تفسیر نمی‌گشت، و به جز خود قرآن کتاب دیگری تدوین نشده بود. در دوره...

تفسیر قرآن کریم در عصر صحابه که از نیمه دوّم قرن اوّل هجری بیشتر قوت داشته جنبه روائی و اثری داشته و بر اثر و اساس روایات و احادیث و تقریر نبّی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) بوده است. تفسیر صحابه به...

کلمه تفسیر در لغت به معنی «روشن نمودن و تبیین» است. و اهل ادب معتقدند کلمه تفسیر از ریشه‌ی «فَسر» است و یا از ریشه‌ی «سَفر» می‌باشد که مقلوب فسر است. و هر دو به معنی «کشف» به کار می‌رود. مانند: «اَسفَرَ...

در تعیین آخرین آیه‌ی نازل شده [بر پیامبر] دانشمندان اختلاف كرده‌اند. زیرا همه‌ی ایشان به روایات و احادیثی استناد جسته‌اند كه به نبی اكرم نمی‌رسد و بستگی بدان داشته كه گوینده‌ی آن آخرین آیه‌ای را كه از...

شناسایی نخستین آیه‌ی نازل شده و آخرین آن، ‌بهره و فایده‌ای خاص دارد. این شناسایی ما را به معرفت ترتیب آیات رهبری می‌كند و یكچنین معرفتی موجب بینائی و دانشی می‌گردد كه برای شناختن احكام و علوم قرآنی دربایست...

درباره‌ی آیه‌ی «بسم الله الرحمن الرحیم» كه به آن آیه‌ی تسمیه و یا بسمله نیز گفته می‌شود و در اسلام مقام خاصّی دارد، از پیامبراكرم مروی است: هر كار مهمی كه با بسم الله آغاز نشود ناقص است.

درباره‌ی كلمه‌ی «آیه» بحث‌های مختلفی پیش آمده است. از جمله آنكه در مورد وزن «آیة» سیبویه می‌گوید: بر وزن فَعَله (بفتح عین) است و اصلش اییه بوده، ولی كسائی می‌گوید: اصل آیه، آییه بر وزن فاعله می‌باشد (كه...

از كارهای تازه‌ای كه در ابتدا علماء از آن كراهت داشتند ولی سرانجام آن را پذیرفتند نوشتن عناوین بر سر هر سوره‌ای و نهادن رموز فاصله بر سر هر آیه‌ای و نیز تقسیم قرآن به اجزاء، احزاب و ارباع و امثال آن بود.