قضا و قدر و مختار بودن انسان در مثنوی

دزدی به داروغه شهر گفت:‌ ای امیر! جرمی که مرتکب شده‌ام از تقدیر خدا بود. داروغه گفت:‌ ای نور دیده! کیفری هم که من می‌دهم از تقدیر خداست. چرا...

Tuesday, July 19, 2016

قضای الهی و دگرگونی عوامل طبیعی در مثنوی

کو آن انسانی که در این جهان به هنگام ظاهر شدن خشم و شهوت، خویشتن‌داری کند تا جان خود را فدای او کنم. گفت: چنین انسانی پیدا نمی‌کنی، مگر خدا بخواهد....

Tuesday, July 19, 2016

غفلت و قضای الهی در مثنوی

غفلت، در این جا غفلت از سیر به سوی حق و اشتغال به دنیاست. آنها که از غم جهان دیگر غاقل‌اند در این دنیا غرق می‌شوند و هر یک به گوشه‌ای از آن می‌چسبند....

Tuesday, July 19, 2016

اختیار و مسئولیت انسان از نگاه مثنوی

در نظر مولانا انسان هرچه می‌کند به مشیت حق است، اما مولانا این را جبر نمی‌داند و انسان را تا حدی مختار و مسئول اعمال خود می‌بیند. مولانا می‌گوید:...

Tuesday, July 19, 2016

تجلیات غیبی روح متعالی در مثنوی

آن‌چه مولانا در قصه طولانی دقوقی بیان می‌کند، رؤیای پرماجرایی به نظر می‌رسد که وقوع آن در عالم حس پذیرفتنی نیست و گویی مولانا برای بیان عوالمی...

Tuesday, July 19, 2016

قضای الهی و مسئول بودن انسان در نگاه مثنوی

شخصی از مولانا می‌پرسد: تناقض میان این دو حدیث را چگونه باید حل کرد: حدیث اول این‌که پیامبر فرمود: «و لا رضا بالکفر بعد الاسلام؛ راضی شدن به...

Tuesday, July 19, 2016

قضای الهی در مثنوی

مولانا به اندیشه‌ی قضای الهی اشاره می‌کند و می‌گوید: قضای الهی هر توانایی در هستی را محو می‌کند و بر همه چیز غالب است. به مثلی از عرب‌ها اشاره...

Sunday, July 17, 2016

رضا به قضای الهی و معرفت شهودی در مثنوی

در این ابیات بحث در مورد رضا به قضای الهی و سالکانی است که در این دنیا نسبت به مشیت الهی اعتراضی نمی‌کنند ولو در قالب دعا و خواستن از پروردگار....

Sunday, July 17, 2016

مشیت فراگیر حق در مثنوی

همه چیز به مشیت حق بستگی دارد و هیچ یک از دلایل و ضوابطی که ما برای دنیای خودمان داریم نمی‌تواند معیار کارهای خدا باشد. لطافت و نرمی آب از ذات...

Sunday, July 17, 2016

قضا و قدر و مشیت الهی در مثنوی

مسئله قضا و قدر الهی از پُر دامنه‌ترین مباحث فرقه‌ها و نحله‌های گوناگون فکری و اعتقادی است. «قضا» در لغت به معنای حکم و قطع و فیصله دادن است....

Sunday, July 17, 2016

تقدیر الهی در مثنوی

«شب»، همان عالم اسرار ازلی است. حیله‌ها و مکرها تدبیرها و نقشه‌هایی است که ما در این هستیِ محدودِ خود، پدید می‌آوریم و به آن دل می‌بندیم. تدبیرها...

Sunday, July 17, 2016

توکل جبریّون در بیان مثنوی

به نظر استاد فروزان‌فر، مولانا در مناظره‌ی شیر و نخجیران، شیر را نمونه‌ی مرد بیدار دل و به کمال رسیده‌ای می‌داند که با وجود اعتقاد به قدرت حق...

Sunday, July 17, 2016

اتحاد عاشق و معشوق در مثنوی

فرضاً اگر از روی امتحان، صد شمشمیر بر ایاز بزنم از پیوستگی آن مهربان به من چیزی کاسته نشود، زیرا او می‌داند که من آن شمشیر را بر خود می‌زنم،...

Saturday, July 16, 2016

جبر و اختیار در مثنوی

در آیه‌ی 16 سوره‌ی اعراف آمده است: (فَبِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِیمَ)؛ چون مرا گمراه کردی، بر سر راه راستی...

Saturday, July 16, 2016

حدوث و قدم عالم از منظر عینیت‌گرایی عارفانه مثنوی

در کلام مولانا دهری و فلسفی غالباً به کسی اطلاق می‌شود که به ماورای طبیعت و هستیِ بیرون از عالم، اعتقاد ندارد و می‌گوید: هستی به همین صورت از...

Saturday, July 16, 2016

وحدت و کثرت در مثنوی

خدا در عالمِ ظاهر مانند موجودات خاکی و مادی دیده نمی‌شود، به همین دلیل پیامبران در عالم خاکی نایب او به حساب می‌آیند و همانند او باید مورد اطاعت...

Saturday, July 16, 2016

خُم خانه‌ی شراب وحدت و مستی باده‌ی عشق

بایزید بسطامی در حالت محو و فنا و مستی به مریدان خود گفت: منم خداوند سبحان و چون از بی‌خویشی بدر آمد، بدو گفتند: دیشب چنین ادعایی کردی، بایزید...

Saturday, July 16, 2016

وحدت جوهری ادیان و مذاهب در مثنوی

مولانا در مثنوی بارها بر وحدت جوهری ادیان تأکید ورزیده است، به نحوی که تحقیقاً می‌توان آن را یکی از مبانی مکتب فکری و ذوقی او شمرد. البته وحدت...

Friday, July 15, 2016

وحدت حقیقی و حقیقت توحید در مثنوی

این دریا دریای وحدت است و نظیر و همتایی ندارد. گوهر و ماهی‌اش تنها موج است. منظور بیت این است: وجود، یکی است و تالی ندارد و آن‌چه به صورت موجودات...

Friday, July 15, 2016

اتحاد عشق و عاشق و معشوق در مثنوی

عشق، سخت تشنه است و تشنه را می‌جوید. عشق، خواهان عاشق است. عشق و عاشق مانند روز و شب دائم در پی یک‌دیگرند و هم‌دیگر را می‌طلبند:

Friday, July 15, 2016