نابودی ذهنیت فرهنگی چیست؟

تقابل میان «جسم» و «روح» از قدیمی‌ترین ایام و باستانی‌ترین نوشته‌ها در اندیشه انسانی به صورتی وسواس‌انگیز مشاهده می‌شود. اسطوره «اکسیر جوانی»...

Monday, December 18, 2017

چگونه می‌توان کالاهای فرهنگی تولید کرد؟

بحثی که درباره «کالایی کردنِ» تعمیم یافته زندگی انسان در دوران معاصر مطرح شده است، یکی از مهم‌ترین انتقادهای پسامدرن‌ها را نسبت به مدرنیته و...

Sunday, December 17, 2017

اشرافیت فرهنگی چیست؟

در قرن نوزدهم زمانی که اندیشمند بریتانیایی، ادوارد برنت تایلر کتاب معروف خود را با عنوان فرهنگ ابتدایی (آشوری، 1380: 75؛ تایلر، 1871) منتشر می‌کرد،...

Sunday, December 17, 2017

تعلق فرهنگی چیست؟

هر بار از مؤلفه‌های فرهنگی سخن می‌گوییم، از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین آنها، همچون نظام‌های نام‌گذاری، دایره‌های همسرگزینی، سلایق هنری، شیوه‌های...

Sunday, December 17, 2017

پیامدهای فرهنگیِ واکنش‌های اجتماعی

واکنش را می‌توان، کنشی تعریف کرد که نه لزوماً ناشی از چهارچوبی عقلانی و فکر شده، بلکه حاصل، پاسخی عاطفی، احساسی و اغلب «خودکار» و دست کم «خودانگیخته»...

Sunday, December 17, 2017

چرا باید فرهنگ دیگران را شناخت؟

بسیار اتفاق افتاده است که افرادی، حتی با سرمایه فرهنگی بالا و تحصیل کرده، صریحاً یا تلویحاً از خود یا از فرهنگ‌شناسان بپرسند: چه لزومی دارد که...

Saturday, December 16, 2017

انحطاط فرهنگی چیست؟

مفهوم و واژه «انحطاط فرهنگی»، همچون بسیار دیگری از واژگان مفهومی در زبان فارسی جدید به کار می‌روند، بدون آنکه نه چندان نیازی به تبارشناسی و شناخت...

Saturday, December 16, 2017

بی‌فرهنگی چیست؟

واژه «بی‌فرهنگ» یا اصطلاح «فرهنگ کاری را نداشتن» در زبان فارسی امروز، به ویژه در شهرها و در میان اقشار تحصیل کرده، به شکل گسترده‌ای به کار می‌رود....

Saturday, December 16, 2017

فرهنگ مبتذل چیست؟

گروهی از واژگان برای تحقیر پدیده‌های فرهنگی گوناگونی به کار می‌روند: از جمله این واژگان می‌توان به واژگانی چون «مبتذل»، «عامیانه»، «عامه‌پسند»،...

Saturday, December 16, 2017

کارکرد فرهنگی دروغ

در بررسی پدیده‌هایی که گاه به صورتی مترادف «ارزش»، «عرف» یا «اخلاق» نامیده می‌شوند، دغدغه اندیشمندان اجتماعی همواره آن بوده است که بُعدی کارکردی...

Saturday, December 16, 2017

آیا صدا پدیده‌ای فرهنگی است؟

برخی از پدیده‌هایی که در پیرامون ما وجود دارند، به حدی طبیعی و «بدیهی» به نظر می‌رسند که کمتر به اهمیت اساسی آنها نه تنها در حیات زیستی بلکه...

Thursday, December 14, 2017

دانش مردمی و دانش تخصصی

در این پرسش چند گزاره به میان می‌آیند که ابتدا باید آنها را روشن کرد: مفاهیم «دانش»، «مردم» و «تخصص»، هر سه مفاهیمی هستند که معنای امروزی خود...

Thursday, December 14, 2017

تفکیک فضایی و فرهنگ

فضا، مفهومی بیولوژیک - فرهنگی است؛ بیولوژیک، از آن رو که هر نوع شکل‌گیری ذهنی و شخصیتی در انسان به مثابه فرد و به مثابه گروه اجتماعی، تنها با...

Thursday, December 14, 2017

فرهنگ برخاسته از روابط جنسی

فرهنگ بین جنسیتی را می‌توان به مجموعه روابط، کنش‌ها، ذهنیت‌هایی اطلاق کرد که در یک جامعه مشخص میان دو جنسیت مؤنث و مذکر وجود دارند و بنا بر فرایندهای...

Thursday, December 14, 2017

بازنمایی فرهنگی چیست؟

جهان بیرونی به صورت مستقیم در ذهن و اندیشه ما وارد و ثبت نمی‌شود. در یک معنا جهان بیرونی اصولاً برای ما درک‌ناپذیر است: چگونه می‌توان میلیاردها...

Wednesday, December 13, 2017

هویت فرهنگی چیست؟

هیچ فرد و به ویژه هیچ گروه اجتماعی نمی‌تواند وجود داشته باشد مگر آنکه خود یا دیگران برای وی یک یا چند «هویت فرهنگی» تعریف کرده باشند و او بتواند...

Wednesday, December 13, 2017

رابطه اخلاق و فرهنگ

اخلاق در هر جامعه‌ای به مجموعه‌ای از فرایندها، باورها، ارزش‌ها و کنش‌های اجتماعی اطلاق می‌شود که بتوانند از خلال فرایند آموزش غیر رسمی (تربیت)...

Wednesday, December 13, 2017

فروپاشی فرهنگی

در قرن نوزدهم یکی از مباحث بغرنج و پرسش‌های اساسی متفکران، اندیشیدن به دلایل فروپاشی تمدن‌های بزرگ بود و از لحاظ تاریخی مصداق این فروپاشی را...

Wednesday, December 13, 2017

تقابل فرهنگ روستایی و شهری

از مقدمات انقلاب صنعتی در اروپا، ورشکستگی روستاییان فقیر و متوسطی بود که به دلیل شدت فقر و برای آنکه صرفاً زنده بمانند، چاره‌ای نداشتند که یا...

Wednesday, December 13, 2017

ابزارهای الزام و فرهنگ

قدرت و ثروت، به مثابه دستاوردهای اجتماعی تمایزدهنده، همواره در جوامع انسانی دارای جذابیت زیادی بوده‌اند، به صورتی که نه تنها اکثریت انسان‌ها...

Tuesday, December 12, 2017