آرای ابن سینا درباره اتحاد نفوس پس از مرگ

ابن سینا تعلق به ماده‌ی قبلی را برای تحقق کثرت نفوس بعد از مرگ کافی می‌داند؛ یعنی، همچون فارابی می‌گوید از آنجا که نفوس پیش‌تر هر کدام به بدنی...

Sunday, June 3, 2018

امکان معاد از دیدگاه ابن سینا

از آنجا که ابن سینا منسجم‌ترین و صریح‌ترین بحث را در این باره مطرح کرده است، دیدگاه او را به عنوان تاریخچه بحث می‌آوریم. آن گاه به مقایسه‌ی نظر...

Sunday, June 3, 2018

مشهورترین دانشمند

رشد و رواج علوم عقلی در مغرب به هیچ روی با دانش‌های منقول و دینی قابل قیاس نیست؛ به نظر می‌رسد این امر معلول غلبه زندگی بدوی بر شهری از یک سو...

Sunday, May 20, 2018

آرای فارابی درباره اتحاد نفوس پس از مرگ

پیش از پرداختن به آرای فارابی لازم است در مورد تعریف و اثبات نفس انسانی به این نکته اشاره کنیم که وجود نفس انسانی به عنوان موجودی که غیر از بدن...

Saturday, May 19, 2018

امکان تأسیس «سیستم فلسفیِ جدید»

دانش و حکمت، خاصیتی متطوّر داشته و همواره در حال تغییر و دگرگونی است؛ از این رو مسلماً حکمت صدرایی نیز نیازمند بازنگری و ایجاد تحولاتی متناسب...

Friday, March 23, 2018

بازار آشفته‌ی حقیقت

ایرانیان با همه‌ی دانشی که کسب کرده و با همه‌ی دانشمندان بزرگی که در شهرهای مختلف و در رشته‌های متعدد علمی مشغول کار بودند، با یک مشکل بزرگ روبه...

Tuesday, March 13, 2018

انجمن سرّی

نند کوه‌ها،‌ دِماغ مانند معادن،‌ شکم مانند دریاها،‌ روده‌ها مانند رودخانه‌ها،‌ اعصاب مانند جوی‌ها و گوشت مانند خاک و گِل،‌موهای بدن مانند گیاهان...

Tuesday, February 20, 2018

نگاهی به اندیشه ابن‌سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله‌بن سینا یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان، پزشکان،‌ ریاضی‌دانان و منجّمانی است که تاریخ ایران و جهان به خود دیده است. ابن‌سینا...

Monday, February 19, 2018

نگاهی به اندیشه فارابی

ابونصر محمّد فارابی یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان ایرانی و نخستین کسی است که در جهان اسلام نظام فلسفی کامل و منسجمی را ایجاد کرد. گرچه پیش از فارابی،‌...

Monday, February 19, 2018

از آن سوی آب‌ها

دانشمندان مسلمان در دوران اوّلیه پس از ظهور اسلام‌، مانند کاشفانی در جست و جوی گنج حقیقت بودند؛ امّا کاشفانی که نقشه‌هایی شبیه به هم داشتند....

Monday, February 19, 2018

وضعیت فلسفه در سده‌های اخیر خراسان

حکمت از جمله مهم‌ترین شاخص‌های عظمت و بزرگی سرزمین خراسان است و این خطه‌ی دانش‌خیز از دیرباز، مهد پرورش حکمای بزرگ به ویژه در حوزه‌ی حکمت دینی...

Tuesday, February 13, 2018

وحدت وجود

وحدت شخصی وجود، به عنوان رأی اخیر ملاصدرا در ساحت وجودشناختی، بر بسیاری از مباحث فلسفه‌ی متعارف تأثیر بنیادین داشته است. وحدت شخصیه‌ی وجود عبارت...

Tuesday, February 13, 2018

معرفت نفس

تا پیش از زمانه‌ی ملاصدرا، مباحث نفس در بخش‌های مختلف فلسفه‌ی اسلامی مطرح می‌شد؛ اما ملاصدرای شیرازی، مباحث مربوط به نفس را از مرحله‌ی تکوین...

Monday, February 12, 2018

کاستی‌های روشی در دفاع از ملاصدرا

در شماره‌ی شماره 63، (آذر 1391) مجله‌ی کتاب ماه فلسفه‌ مقاله‌ای به قلم استاد اکبر ثبوت با عنوان «دفاع از فیلسوف: فیلسوف مخالف تقید و مقلدان مخالف...

Wednesday, February 7, 2018

مناظره‌ی هزار ساله

ابوحاتم احمد ابن حمدان رازی ورسنانی، متولد فشاپویه‌ی ری و متوفی 322 ق است. او با فعالیت‌هایی که در طول حیاتش انجام داد، توانست نقش مهمی را در...

Wednesday, February 7, 2018

وحدت وجود و فردیّت

ریشه‌های اندیشه‌ی وحدت وجود را که به انکار خویشتن، فدا کردن خویشتن و خداگونگی خویشتن می‌انجامد، شاید بتوان تا تفکر هندی دنبال کرد. در واقع، اندیشه...

Sunday, November 12, 2017

دوگانگی عقل و عاقل

ماهیّت عاقل (همان که عاقل با «من» بدان اشاره می‌کند)، ذاتاً هیچ کمالی ندارد. یعنی ماهیّت عاقل، ظلمانی الذّات است و همه‌ی کمالات- از جمله عقل-...

Thursday, October 19, 2017

دگرسانیِ مغایرت عقل و عاقل و معقول

با توجّه به تباین ذاتی عقل و معقول از سویی، و تباین ذاتیِ عقل و عاقل از سوی دیگر، باید گفت: نمی‌توان «عقل» را واسطه قرار داد و برای این سه، اتِحادی...

Thursday, October 19, 2017

دو گانگی عقل و معقول

معقول چیزی است که به نور عقل کشف می‌گردد (مکشوف). بنابراین کاشف یا «ما بهِ الکشف» (آنچه به واسطه آن کشف صورت می‌پذیرد)، نور عقل است و آنکه کشفی...

Thursday, October 19, 2017

نظریّه‌ی تشکیک در وجود در حکمت ایران باستان و فلسفه‌ی اسلامی (1)

نظریّه‌ی تشکیک در وجود یا وحدت در کثرت و کثرت در وحدت و جمع در فرق، مبتنی بر اعتقاد به حقیقت واحد و ذومراتب است؛ و نقشی بنیادی و سترگ در فلسفه...

Saturday, October 14, 2017