هرمس گرایی در جهان اسلام

صابئین حران، نیاکان خود را به هرمس و آگائودمون [34] می رساندند. معروفترین مجتهد آنان ثابت بن قره ( متوفی به سال 288/ هجری 901 میلادی) کتاب تعلیمات...

Sunday, September 30, 2012

نهضت ترجمه و فرهنگ اسلامی

نهضت ترجمه پدیده ای فرهنگی است با اهمیتی بسزا، آن پدیده را می توان چنین تعریف کرد: جذب کلیه ی اندوخته های فرهنگی که پیش از اسلام در شرق و غرب...

Sunday, September 30, 2012

دوره های مختلف تاریخ فلسفی اسلامی

معمولا تاریخ فلسفه را نیز بطور کلی مانند، به سه دوره، به نام عهد باستان، و سده های میانه و عصر جدید، تقسیم می کنند. اما مسلماً این طرح متداول...

Sunday, September 30, 2012

فلسفه اسلامی و فلسفه ی اروپایی

در جهان اسلام، معنی و ادامه ی تفکرات فلسفی را فقط به شرطی چنانکه باید می توان دریافت که در پی آن نباشیم تا کوشش کنیم مفهومی را که در اروپا از...

Sunday, September 30, 2012

زندگانی و آموزه های ابوریحان بیرونی

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی خوارزمی، از بزرگترین دانشمندان ایرانی است، که به گفته ی بیشتر کسانی که درباره ی او به تحقیق پرداخته اند، در سال...

Thursday, September 20, 2012

محفل رازآلود برادران

«اخوان الصّفا» (1) نام گروهی سرّی است که فعالیت خود را در قرن سوم هجری (نهم میلادی) شروع کردند و اوج معروفیت آنها در اواخر قرن چهارم هجری (دهم...

Thursday, September 20, 2012

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (4)

آنچه گذشت توصیفی مختصر در قالب رویکردی جامع نگر از تقریرات و عبارات متنوّع و متکثّر ملّاصدرا بود. امّا همچنان پرسش های مهمّی درباره ی سخنان وی...

Sunday, September 9, 2012

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (3)

رویکردهای متنوّع معرفتی در آثار مختلف ملّاصدرا همگرایی و همسانی توصیفی نظرگاه وی را مشکل می کند. با این پیشینه، وارد توصیف دیدگاه معرفتی وی در...

Sunday, September 9, 2012

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (1)

ملّاصدرا به عنوان متفکری جامع نگر، رویکردهای فلسفی، عرفانی، و کلامی گوناگونی را در باب چیستی وحی بررسی کرده و کوشیده است تا عناصر مختلف اندیشه...

Sunday, September 9, 2012

حقیقت تشکیکی وحی در هندسه ی حکمت متعالیه (2)

دردر کتب کلامی، به مسئله ی وحی به طور مستقل پرداخته نشده است و متکلّمان برخلاف فلاسفه، دغدغه ی چیستی و بررسی ماهوی وحی را نداشته اند؛

Sunday, September 9, 2012

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (5)

همان طور که می دانیم، بر اساس مبانی حکمت اشراقی و حکمت متعالیه، نظام فیض بر دو سلسله ی طولی و عرضی مبتنی است. در رأس سلسله ی طولی، حضرت حق است،...

Sunday, September 9, 2012

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (4)

در حکمت اشراقی، از حضرت حق به «نورالانوار» و از عقول به «انوار» تعبیر می شود. اشراقیون به صورت کلّی، انوار را در درجه ی اوّل، به دو قسم انوار...

Sunday, September 9, 2012

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (2)

سهروردی اعتقاد دارد که کاستی ها و نواقص موجود در نظریه ی سینوی صدور را شناسایی کرده است. از نظر او الگوی سینوی ساده تر از آن است که بتواند چنین...

Sunday, September 9, 2012

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (3)

و امّا در جهان بینی اشراقی، تکثّر و تنوّع در عالم ملکوت بسی فراتر از مرحله ای است که پشت سر گذاشتیم؛ چرا که در این مرحله، شیخ مکتب اشراق، شرکت...

Sunday, September 9, 2012

طرح اشراقی نظریه ی صدور و تأثرات ملّاصدرا از آن (1)

مورّخان فلسفه و نیز اهل کلام و بسیاری از حکما، یکی از اهداف و ارکان نظریه ی فیض را «تبیین وساطت بین خداوند و خلق او و نیز توضیح نحوه ی برآمدن...

Sunday, September 9, 2012

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (6)

به رغم وضوح عبارات علّامه در تفسیر المیزان مبنی بر وجود ارتباط واقعی بین باید و هست (و استنتاج بایدهای اخلاقی از هست ها)، برخی از محققان به ظاهرِ

Sunday, September 9, 2012

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (4)

اولاً: همان طور که گذشت، علّامه حسن و قبح به معنای اوّل را اعتباری می داند، ولی حسن و قبح به معنای دوم را اعتباری نمی داند؛ بلکه تبیین مفاهیم...

Sunday, September 9, 2012

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (5)

بر اساس نظریه ی اعتباریات، چنان که گذشت، همه ی بایدها و نبایدها (و حتی به یک معنا، حسن ها و قبح ها)، ضرورت های ادّعایی و اعتباری می باشند که

Sunday, September 9, 2012

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (2)

علّامه باید و نبایدهای اخلاقی، بلکه مطلق باید و نبایدها را جزء اعتباریات قبل الاجتماع و عامّه می داند و نیز آنها را نخستین ادراک اعتباری از اعتباریات...

Sunday, September 9, 2012

تفسیری نو از اعتبارات علّامه طباطبائی (3)

منظور از حسن و قبح عقلی آن است که عقل می تواند ممدوحیت و مذمومیت نفس الامری بعضی از افعال را تشخیص دهد؛ هرچند شرع به آن حکم نکرده باشد.

Sunday, September 9, 2012