بازتاب اندیشه‌های ابوالحسن دیلمی

ابوالحسن علی ابن محمد ( احمد ) دیلمی ( -/ 391 ق ) مؤلف نخستین و کهن‌ترین تصنیف تصوّف اسلامی- ایرانی ( عطف الألف المألوف علی اللّام المعطوف )...

Saturday, October 31, 2015

اصطلاحات صوفیه در « فرهنگ معین »

در فرهنگ‌های پیشرفته، قاعده بر این است که الفاظی را که در علوم و فنون گوناگون به منزله‌ی اصطلاح به کار می‌برند معیّن و تعریف کنند. این قاعده...

Thursday, October 29, 2015

تصوف در افریقا

تصوف در قرن پنجم از طریق اندلس وارد مغرب (مراکش) شد و از آنجا به دیگر سرزمین‌های افریقایی راه یافت. به رغم تحریم آثار متصوفه به خصوص آثار غزالی...

Sunday, October 11, 2015

مستشرقان و تصوف

برخی مستشرقان براساس تمایلشان به قولِ به اخذ و اقتباس با نظر به بعضی از اجزا و عناصر تصوف، کلیت آن را غیر اسلامی و دخیل در عالم اسلام تلقی کرده‌اند،...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در افریقا

تصوف در قرن پنجم از طریق اندلس وارد مغرب (مراکش) شد و از آنجا به دیگر سرزمین‌های افریقایی راه یافت. به رغم تحریم آثار متصوفه به خصوص آثار غزالی...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در مصر

مسلمانان در سال 21، در زمان خلافت عمربن خطاب، مصر را فتح کردند. سوابق دینی مصر، از جمله آمدن نام آن در قرآن و روایاتی مبنی بر اینکه مصر مَسکن...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در اندلس

مسلمانان در سال 92، در زمان خلافت ولیدبن عبدالملک اموی، اندلس را فتح کردند و تا 138 والیانی از طرف حکومت مرکزی آنجا را اداره می‌کردند. در این...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در آسیای صغیر و بالکان (1)

سرزمینی که در منابع تاریخی از آن با نام‌هایی مانند «آسیای صغیر»، «دیار روم» یا «آناطولی» یاد شده و امروزه محل استقرار حکومت جمهوری ترکیه است،...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در آسیای صغیر و بالکان (2)

در دوران عثمانیان، دومین طریقه‌ا‌ی که پس از خلوتیه، بیش از بقیه گسترش یافته بود نقشبندیه بود. ظاهراً، یکی از خلفای شاه نقشبند به نام خواجه رکن‌الدین...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در چین

تاریخ تصوف در چین تا حدودی مبهم و پژوهش‌های درباره‌ی آن عمدتاً جدید است. تصوف اسلامی از سده‌ی دهم / شانزدهم از طریق آسیای مرکزی و خاورمیانه به...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در شبه قاره‌ی هند

تصوف در شبه قاره‌ی هند در قرن دوم و سوم ظهور یافت. درباره‌ی دیدار ابوعلی سِندی با بایزید بسطامی (متوفی 261 یا 264)، سفر تبلیغی حلّاج (متوفی 309)...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در ایران بعد از قرن ششم (2)

با انقراض صفویان و ظهور نادر (حک‍: 1148-1160) و کم‌اعتنایی او به علما و نپرداختن کریم‌خان زند به موضوع تصوف، قدرت و نفوذ مخالفان تصوف چندگاهی...

Sunday, October 11, 2015

تصوف از ابتدا تا پایان قرن ششم

ظاهراً واژه‌ی صوفی در قرن دوم، در برخی از سرزمین‌های اسلامی، به خصوص در بین‌النهرین، متداول شد. کسانی که در قرن دوم صوفی خوانده می‌شدند، تشکیلات...

Sunday, October 11, 2015

تصوف در ایران بعد از قرن ششم (1)

اواخر دوره‌ی سلجوقیان یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ تصوف در ایران و در دیگر سرزمین‌های اسلامی است، زیرا در این دوره تصوف پس از تحمل مخالفت‌ها و...

Sunday, October 11, 2015

واژه‌شناسی تصوف

تصوف، مصدر لازم ثلاثی مزید از باب تفعل، در لغت به معنای صوفی شدن است. یکی از موارد کاربرد باب تفعل در عربی، بیان دارا شدن چیزی یا صفتی است، مثل...

Sunday, October 11, 2015

فرقه‌ی بَیهَسیه

بیهسیه نام فرقه ای از خوارج است که پیرو ابوبَیهَس هَیصَم بن جابر ضُبَعی (مقتول در 94) بودند. اطلاعات ما درباره‌ی سرگذشت ابوبیهس به چند روایتِ...

Friday, August 28, 2015

فرقه ی بَیانیّه

بیانیة نام فرقه ای از غالیان شیعی است که پیرون بیان (بنان) بن سَمعان تمیمی نَهدی بودند. به عقیده ی این فرقه، ابوهاشم عبدالله بن محمدبن حنفیه...

Friday, August 28, 2015

فرقه‌ی بَکریّه

بَکریّه فرقه ای کلامی است که پیرو بَکر، خواهرزاده‌ی ابوعُبَیده عبدالواحدبن زید بصری (متوفی پس از 150) بودند. اشعری و بغدادی عقاید بکریه را- که...

Friday, August 28, 2015

فرقه‌ی بَقلیّه

بَقلیّه (یا نَفلیّه)، نام گروهی از قرامطه در سواد کوفه در نیمه‌ی اول سده‌ی چهارم هجری بوده است. این گروه به نوشته‌ی مسعودی در التنبیه و الاشراف،...

Friday, August 28, 2015

فرقه‌ی بَزیغیّه

بَزیغیّه (یا بَزیعیّه)، پیروان بَزیغ (یا بَزیع) بن موسی بوده اند. نام او در مقالات الاسلامیین اشعری و الفَرقُ بَینَ الفِرَق بغدادی و البَدءُ...

Friday, August 28, 2015