کثرت لهو، حجاب عقل است

«لهو» در لغت به معنی سرگرمی و مشغول شدن به چیزی و غافل شدن از غیر آن است: «لهو، چیزی است که بدان سرگرم می‌شوی و با آن بازی می‌کنی و تو را مشغول...

Monday, April 30, 2018

امل (آرزو) حجاب عقل است

امل یعنی امید و آرزو. امل می‌تواند ممدوح یا مذموم باشد؛ بسته به آنکه به چه چیزی تعلق گیرد. آن املی نکوهیده است که به امور واهی و غیر واقعی نظیر...

Monday, April 30, 2018

حجاب غضب، مایه‌ی زوال عقل است

در روایات فراوان، غضب را به همراه شهوت، باعث زوال عقل دانسته‌اند. امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرموده‌اند:

Monday, April 30, 2018

لفظ عشق در احادیث

در اینجا روایاتی را بررسی می‌کنیم که مشتقّات لفظ عشق در آن‌ها به کار رفته است. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «سُبْحَانَکَ خَالِقاً وَمَعْبُوداً،...

Sunday, April 29, 2018

آیا عشق قابل توصیه است؟

آیا اساساً عشق به معنای محبت شدید، امری قابل توصیه است یا خیر؟ عرفا گفته‌اند: عاشق با معشوق به اتحاد می‌رسد و هرچه عشق خالص‌تر، اتحاد قوی‌تر....

Sunday, April 29, 2018

بحثی درباره‌ی «عشق»

عشق، امری طبیعی است که خداوند در نفوس بیشتر امت‌ها آن را نهاده است. لذا حکمت‌ها و مصلحت‌هایی بر آن مترتّب می‌گردد، خصوصاً وقتی که مبدأ و سرآغازی...

Sunday, April 29, 2018

حجاب هوی و شهوت جنسی برای عقل

هوی یعنی میل و شهوت. طبیعت انسان به گونه‌ای سرشته شده که به پاره‌ای از شؤون دنیا و بهره‌مندی‌های آن تمایل و کشش دارد. همین کشش از سویی و اوامر...

Saturday, April 28, 2018

طاعت رب و جهاد با نفس، حال همیشگی عاقل

سزاوار است که عاقل در هر حالی، از طاعت پروردگارش و جهاد با نفس خود، خالی نباشد.

Saturday, April 28, 2018

عاقل برای معادش عمل می‌کند

شایسته است که عاقل برای معاد عمل کند، و پیش از رفتن جانش و فرارسیدن مرگش (2) بر توشه بیفزاید.

Saturday, April 28, 2018

دنیا و آخرت در نگاه عاقل

عاقل، کسی است که نسبت به دنیای پست و از بین رفتنی، زهد می‌ورزد (به آن دل نمی‌بندد) و نسبت به بهشت گرانقدر پاینده‌ی بلند مرتبه رغبت می‌ورزد (دل...

Friday, April 27, 2018

قناعت و عفت، دو زینت عاقل

قناعت یعنی خرسندی و اکتفا نسبت به آن چیزی که خداوند، نصیب انسان ساخته است. بنابراین قناعت، امری قلبی و حالتی روحی است. آنچه بی‌نیازیِ واقعی و...

Friday, April 27, 2018

ده خصلت؛ نشانه‌ی کمال عقل

ذکر نشانه‌های عقل را، با بیانی گهربار از امام کاظم (علیه‌السلام) خطاب به صحابیِ خاصّ ایشان، هشام بن حکم، آغاز می‌کنیم.

Friday, April 27, 2018

برائت یا معافیّت در قرآن

رهایی یا معافیت از یک تکلیف. «بَراءة»، برآمده از ریشه‌ی عربی ب ر أ، دو بار در قرآن در دلالت بر این معنا آمده است. در آیه‌ی 43 قمر «بَراءة» به...

Friday, April 20, 2018

بدی‌هاو گناه، سیّئه در قرآن

اعمالی که به قصد آزار دیگران انجام می‌گیرد. واژه‌ای که معمولاً به معنای «بدی» یا گناه (سیّئة) دانسته می‌شود بیست و چهار بار در قرآن به صورت مفرد...

Sunday, April 15, 2018

بدگویی و غیبت در قرآن

بحث بیهوده‌ درباره‌ امور شخصی عضو غایب. در قرآن ممنوعیت‌های صریحی وجود دارد که عمیقاً با پدیده‌ی «غیبت» یعنی نشر آگاهانه‌ی اطلاعاتِ صحیح یا غلط...

Saturday, April 14, 2018

بخل یا تنگ‌چَشمی در قرآن

تنگ چشمی. بخل رذیلتی چندوجهی است که نقش مهمی در سنجش سرشت و کردار انسان در اسلام دارد. علی‌رغم وجود مترادف‌هایی برای این رذیلت، نخستین واژه برای...

Saturday, April 14, 2018

بخشش یا إعطاء در قرآن

اعطای امری بدون [توقع] بازگشت حتمی. در قرآن دو نوع بخشش وجود دارد: 1. عطای خداوند به انسان‌ها؛ 2. بخشش یا مبادله یا هدایای (نِحلَة) انسان‌ها....

Saturday, April 14, 2018

انفاق در قرآن

هدایای خیریه برای یاری فقیران. قرآن همگام با آموزه‌های اغلب ادیان دیگر و به خصوص سنت‌های اهل کتاب مکرراً بر ارزش اخلاقی بخشش تأکید می‌کند. در...

Friday, April 6, 2018

انجیل در قرآن

در مسیحیت، «بشارت الهی» از عیسی مسیح سخن می‌گوید؛ ما در قرآن، بخشی از پیام الهی است که به عیسی ابلاغ شده است. از دوازده مرتبه‌ای که واژه‌ی انجیل...

Friday, April 6, 2018

انتقام در قرآن

مجازاتی که در ازای خسارت یا جنایت صورت می‌گیرد و ارتباط نزدیکی با مفهوم قصاص، یعنی «چیزی را به مثل همان چیز عوض دادن»، دارد. تقریباً در دوازده‌...

Friday, April 6, 2018