قناعت و عفت، دو زینت عاقل

قناعت یعنی خرسندی و اکتفا نسبت به آن چیزی که خداوند، نصیب انسان ساخته است. بنابراین قناعت، امری قلبی و حالتی روحی است. آنچه بی‌نیازیِ واقعی و...

Friday, April 27, 2018

ده خصلت؛ نشانه‌ی کمال عقل

ذکر نشانه‌های عقل را، با بیانی گهربار از امام کاظم (علیه‌السلام) خطاب به صحابیِ خاصّ ایشان، هشام بن حکم، آغاز می‌کنیم.

Friday, April 27, 2018

برائت یا معافیّت در قرآن

رهایی یا معافیت از یک تکلیف. «بَراءة»، برآمده از ریشه‌ی عربی ب ر أ، دو بار در قرآن در دلالت بر این معنا آمده است. در آیه‌ی 43 قمر «بَراءة» به...

Friday, April 20, 2018

بدی‌هاو گناه، سیّئه در قرآن

اعمالی که به قصد آزار دیگران انجام می‌گیرد. واژه‌ای که معمولاً به معنای «بدی» یا گناه (سیّئة) دانسته می‌شود بیست و چهار بار در قرآن به صورت مفرد...

Sunday, April 15, 2018

بدگویی و غیبت در قرآن

بحث بیهوده‌ درباره‌ امور شخصی عضو غایب. در قرآن ممنوعیت‌های صریحی وجود دارد که عمیقاً با پدیده‌ی «غیبت» یعنی نشر آگاهانه‌ی اطلاعاتِ صحیح یا غلط...

Saturday, April 14, 2018

بخل یا تنگ‌چَشمی در قرآن

تنگ چشمی. بخل رذیلتی چندوجهی است که نقش مهمی در سنجش سرشت و کردار انسان در اسلام دارد. علی‌رغم وجود مترادف‌هایی برای این رذیلت، نخستین واژه برای...

Saturday, April 14, 2018

بخشش یا إعطاء در قرآن

اعطای امری بدون [توقع] بازگشت حتمی. در قرآن دو نوع بخشش وجود دارد: 1. عطای خداوند به انسان‌ها؛ 2. بخشش یا مبادله یا هدایای (نِحلَة) انسان‌ها....

Saturday, April 14, 2018

انفاق در قرآن

هدایای خیریه برای یاری فقیران. قرآن همگام با آموزه‌های اغلب ادیان دیگر و به خصوص سنت‌های اهل کتاب مکرراً بر ارزش اخلاقی بخشش تأکید می‌کند. در...

Friday, April 6, 2018

انجیل در قرآن

در مسیحیت، «بشارت الهی» از عیسی مسیح سخن می‌گوید؛ ما در قرآن، بخشی از پیام الهی است که به عیسی ابلاغ شده است. از دوازده مرتبه‌ای که واژه‌ی انجیل...

Friday, April 6, 2018

انتقام در قرآن

مجازاتی که در ازای خسارت یا جنایت صورت می‌گیرد و ارتباط نزدیکی با مفهوم قصاص، یعنی «چیزی را به مثل همان چیز عوض دادن»، دارد. تقریباً در دوازده‌...

Friday, April 6, 2018

سب و لعن در اسلام

هنگامی که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) با مهربانی و عطوفت مشرکان را به اسلام و رستگاری دعوت کرد، فرمود «قولوا لا اله الا الله تفلحوا»...

Wednesday, April 4, 2018

داد و ستد فریبکارانه

فریبکاری، رفتاری غیر اخلاقی اما رایج در محیط جهانی کسب و کار است. اعتماد ستیزی، مشتری گریزی، پیش بینی ناپذیری، ورشکستگی، بنگاه‌های اقتصادی از...

Sunday, March 25, 2018

تحلیل ابعاد و آثار کم فروشی

کم فروشی از مهم‌ترین مصادیق تضییع حقوق دیگران است. این مفهوم اساساً به اخلاق حرفه‌ای تعلق دارد. بر خلاف نظر مشهور که کم فروشی را محدود به امور...

Sunday, March 25, 2018

خطر دنیاگرایی، تهدیدی برای نیروهای مسلّح

یکی از آفتهایی که افراد و مجموعه‌های انسانی و از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تهدید می‌کند، موضوع مقاله حاضر، یعنی خطر دنیاگرایی است....

Wednesday, March 14, 2018

اذکار در اسلام

اَوُراد فردی و جمعی برای همه‌ی موقعیت‌های زندگی. عبارات متعددی برای دعا در اسلام وجود دارد و دعا در اساس با ایمان و عمل مسلمانان یکی است (نک....

Sunday, March 4, 2018

انتقام و مقابله به مثل در ترازوی اخلاق

انتقام و مقابله به مثل به عنوان دو رفتار، مورد تحلیل قدما با رویکردهای اخلاقی، حدیثی، تفسیری، فقهی و حقوقی بوده است. به عنوان مثال عالمان اخلاق...

Thursday, March 1, 2018

عواطف و تصمیم‌گیری اخلاقی در پزشکی

اخلاق، بنا به یک تعریف، الگوی رفتار ارتباط درون‌شخصی و برون‌شخصی، مبتنی بر رعایت حقوق طرف ارتباط است. براساس این تعریف، اخلاق مسئولیت‌پذیری فرد،...

Wednesday, February 28, 2018

جایگاه مامقانی در پژوهشهای اخلاقی عملی

با وجود آن‌که در موضوع اخلاق عملی، از قدیم‌ترین ایام حیات بشر تاکنون، کتابهای ارزشمندی توسط دانشمندان و عالمان علم اخلاق تألیف شده است، اما جایگاه...

Sunday, February 25, 2018

نقش اخلاق در تبلیغ دین

یکی از حوزه‌های اخلاق کاربردی، اخلاق تبلیغات است و برحسب گونه‌های مختلف تبلیغات مانند تجاری، سیاسی و دینی مباحث اخلاقی خاصی به میان می‌آید. تبلیغ...

Sunday, February 25, 2018

اخلاق مناظره

مناظره در امور دینی و اجتماعی، پیشینه‌ای بلند دارد، با این حال، هنوز ضوابط اخلاقی حاکم بر آن به گونه‌ای روشن و نظام‌مند تدوین نشده است. اگر نکاتی...

Saturday, February 24, 2018