اعجاز مصدر باب افعال از ریشه‌ی «ع. ج. ز» است. عجز دو معنا دارد: ناتوانی و دنباله هر چیز. و به دو معنا به كار می‌رود: الف) ناتوان ساختن؛ 2) ناتوان یافتن كسی یا چیزی.

تفسير در لغت به معناي آشکار کردن و پرده برداشتن از روي چيزي مشکل و پوشيده است؛ چنانکه مي‌گويد: فَسَّرَه؛ أبانه و کَشَفَ معناه، و فَسَّر اللَّفظ و المشکلَ، کَشَفَ المُغَطِّي، کَشَفَ المراد. تفسير به معناي...

«يوم» در لغت به معناي زمان طلوع فجر صادق تا غروب خورشيد است و گاه از آن فقط وقت، زمان و هنگام اراده مي‌شود، چه شب باشد چه روز؛ مثل آنکه گفته مي‌شود: «ذخرتک لهذا اليوم»: تو را براي مثل اين زمان

«يمين» در لغت به معناي سمت خاص و دست راست و سوگند است و چون هر يک از افرادِ هم‌قسم به هنگام سوگند دست راست خود را بر دست راست ديگري قرار مي‌دهد، بر سوگند يمين اطلاق شده است. از معاني ديگر

«يقين» دانشي است که با استدلال و دقت حاصل مي‌شود، به گونه‌اي که آگاهي فرد ثابت و واضح و آشکار است و همراه با آرامش و اطمينانِ به درستي فهم است.

ماده «يسر» در لغت به معناي سبک بودن، فرمانبردار، سرعت در پيروي و اطاعت است. «يَسار» دست چپ و «يُسر» به معناي وسعت و ثروت است و «اَيسار» کساني‌اند که در اطراف شتر جهت قمار زدن و تقسيم

«يد» در اصل «يَدْي» به فتح يا سکون دال بوده است؛ چرا که جمعش «ايدي» و «يَدِيّ» است. معاني آن در لغت، عضو بدن از شانه تا سر انگشتان، نعمت و احسان، قدرت و سلطنت، تصرف و مِلک است. وقتي گفته

«هوي» در هيئت باب «ضرب يضرب» به معناي سقوط از بالا به سمت پايين است و نيز به معناي بالا رفتن آمده است. جمله «هوت العقاب» يعني عقاب صيد را دنبال کرد و «مهواة» به پرتگاه ميان دو کوه و حفره گفته

در کلمه «هُود» سه نظر است: 1. جمع «هائد» است که در مذکر و مؤنث يکسان است و هائد به معناي توبه‌کار و بازگشت کننده به حق است. 2. مصدر است 3. مخفف «يهود» است که ياي زائده آن حذف شده است.

ماده اصلي «هلک» در لغت به معناي مردن، خشکيدن گياهان، درهم شکستن و فروافتادن و پرتگاه بين دو کوه است. راغب اصفهاني مي‌نويسد: هلاکت داراي چهار معناست: 1. مردن؛ 2. رفتن چيزي از دست