بازپسین روزهای زندگی سنتی کاغذ با اواخر دوران قاجار هم‌زمان شد. هنر کاغذسازی سنتی ظاهراً تا اوایل مشروطیت به صورت محدود در ایران وجود داشت. آن چه نیک می‌دانیم این است که در دوره‌ی فتحعلی شاه کاغذی در اصفهان...

در بعضی از شهرها بازاری به کاغذفروش‌ها اختصاص داشت که به بازار، راسته و سوق کاغذفروش‌ها معروف می‌بود. از جمله در سمرقند به گفته‌ی مؤلف القندفی‌ذکر علماء سمرقند سوق‌الوراقین وجود داشته است (تا قرن 6 هـ).

مصرف اصلی کاغذ سفید در روزگاران گذشته برای نوشتن کتاب، نامه، فرمان، منشور، قباله، دفتر محاسبه و دیگر کارهای از آن دست بود.

در این‌باره در برگ پنجم سخن گفته شده است. همچنین در اینباره به بیانالصناعات نگاه شود. در آن اصطلاح «گونه‌دان» آمده است. از متخصصان مشهور در این فن سیمی نیشابوری بود که دولتشاه سمرقندی درباره‌ی او نوشته...

اطلاعاتی که از مقدارشناسی کاغذهای قدیم در مآخذ ایرانی داریم قسمتی مربوط است به کاغذهایی که کاغذگرها می‌ساختند و آن را کلی‌فروشی می‌کردند. قسمتی دیگر مرتبط است به کاغذهایی که برای مصارف مختلف بریده می‌شد،...

به کار بردن «آهار مهره» در کاغذ برای شفاف و نرم ساختن رویه‌ی آن است، تا قلم به آسانی بر آن گردش کند و مرکب در اجزاء متخلخل کاغذ پخش نشود. این شیوه از قرون آغازین رواج و ساخت کاغذ در میان ایرانیان و دیگر...

یک قسم از کاغذِ رنگ شده کاغذِ ابری است. در این نوع کاغذ چند رنگ مختلف به طور درهم و پیچاپیچ به کار می‌رود. چون طرح‌های آن شباهتی به پاره‌های ابر در آسمان دارد به «ابری» مشهور شده است.

معمولاً رنگ کاغذ، سفید یا به رنگ‌های متمایل به سفید است مانند نخودی، کاهی، نباتی و جز آن‌ها. کاغذ هر چه سفیدتر بود، مرغوب‌تر بود. این بیت سیدای نسفی گویای مطلب است:

کاغذهای قدیمی نوع‌های مختلف داشت و از شهرهای مختلف که ساخته می‌شد به تجارت این سوی و آن سوی جهان می‌رفت. به قول شاعر:

نخستین جایی که واژه‌ی «کاغذگر» را دیده‌ام در سخن منوچهری دامغانی است، آن جا که بیابان سفیدرنگ را به کارگاه کاغذگری تشبیه و در سرودهی بلند خود آن را به زیبایی کم مانندی توصیف کرده است: