باج ، معرّب باژِ فارسی در دورة اسلامی (شیر، ذیل «باج »).از قرن چهارم تا هشتم صورت «باژ» متداولتر بوده است . مثلاً در شاهنامه اغلب این صورت به کار می رود (گرچه « باج » نیز به کار رفته ) و عبارت «باژوساو»...

تقویم یکی از اموری است که مردم هر روزه با آن سروکار دارند و برای محاسبه گذران زندگی از آن استفاده می‌کنند و هر کشوری بر اساس فرهنگ و تمدن خود، حادثه خاصی را مبدأ تقویم قرار داده و بر اساس آن ایام سال را...

ابوهاشم بُکَیربن ماهان، از داعیان و مبلّغان بزرگ خاندان عبّاسی بود. او تمام نیرو و ثروت خود را در راه دعوت به خلافت بنی‌هاشم و بنی عبّاس و قیام بر ضدّ خلافت اموی صرف کرد. بکیر ایرانی و از موالی قبیله‌ی...

بایچو از امرای بزرگ مغول بود که مدتی از سوی خانان بزرگ، حاکم قفقاز و آذربایجان و روم (آسیای صغیر) بود و بخش مهمی از آسیای صغیر را برای مغول فتح کرد. محمّد قزوینی می‌نویسد که این نام در کتاب‌های فارسی گاهی...

احمدبن محمدبن لیث بن فَرقَدبن سُلَیم بن ماهان، ابوجعفر بانویه، متولد 16 شعبان 293، دانشمند و حکیم و فرمانروای سیستان (311-352) و یکی از مصادیق نادرِ حکّام فیلسوف بود. در بعضی نسخ صِوان الحکمة و نزهة الارواح...

باکالیجار کوهی (نیز: باکلنجار به ضبط بعضی از متون فارسی مانند تاریخ طبرستان و رویان و نُسَخ تاریخ بیهقی)، از امرای بزرگ گرگان و طبرستان در دولت آل زیار، در قرن پنجم بود. در متون عربی نام او ابوکالیجار...

بادوسپانیان (پادوسپانیان/ فاذوسفانیان)، خاندانی ایرانی بود که به زعم بعضی از مورّخان از قرن اول تا یازدهم هجری در ناحیه‌ی رویان، که بعدها رستمدار خوانده شد، حکومت کرده اند. این نام از کلمه‌ی پهلوی «پات...

درباره‌ی اصل و نسب او روایت قابل اعتمادی در دست نیست. یک روایت در الفهرست و روایت دیگری در تاریخ طبری، که هر دو ساخته‌ی دشمنان بابک و خرّمدینان است، در نسبّ او طعن کرده و او را ثمره‌ی ازدواجی

باباخانِ چاپوشلو (یا: چاپوشی / چاوشلو) ، از یاران و سرداران نادرشاه افشار. در جهانگشای نادری استرآبادی (ص 188 ـ 189)، نام او باباخان چاپوشلو ضبط شده و در نسخه های دیگری از این کتاب چاوشلو آمده است (ص 188،...

زیازیان از جمله حکومت های مستقلی بودند که چند صباحی در نواحی شمالی و مرکزی ایران حاکمیت داشتند. این حکومت نسبتا کوچک در فاصله زمانی میان دولت علویان طبرستان و سامانیان خراسان و بویهیان مرکز و جنوب و غرب...