چکيده: خرافه هاي علمي و عملي در ساحَتِ آموزه ها و انديشه هاي ديني، معلول جهل فکري و جهالت فعلي است و اگر در جامعه اي اسلامي رشد و رواج يابد، دينداري را از اثر گذاري ويژه، سازندگي و فروزندگي باز مي دارد....

خرافه، تار و پودِ خردها را در هم تنيده بود. هر روز و هر آن، بر تار تنيدگي خود مي افزود. و بر کوچک ترين روزنه هاي رو به روشنايي، تار مي تنيد. خردها و فکرها را از بالگشايي و حرکت به سوي آفاق و آفاق نگري...

به هر حال, افزون بر نقدهايى كه به محور مشترك نظريه وى و عنبرى زديم, كلام شعرانى از زاويه هاى ديگرى نيز درخور نقد و خرده گيرى است:

اختلاف, از ريشه (خلف) به معناى پشت سر, در برابر (قدّام) به معناى پيش روست. اين مفهوم, به گونه اى در همه ساختارهاى فرعيِ (خلف) ديده مى شود. از باب مثال, هرگاه گفته شود: (اختلف القوم فى كذا, خلّف اَباه,...

«و قضي ربك ألاّ تعبدوا إلاّ اياه و بالوالدين إحسانا إمّا يبلغنَّ عندك الكبر أحدهما أو كلاهما فلا تقل لهما أفّ و لاتنهرهما و قل لهما قولا كريما.و احفض لهما جناح الذّل من الرّحمة و قل ربّ ارحمهما كما ربّياني...

برخي گمان مي‏كنند كه اختلاف و تكثر ديدگاه‏ها در مسائل شرعي به سبب اجتهاد، موجب تجزيه وحدت امت اسلامي و پراكندگي آن مي‏شود، در حالي كه ما بايد بدانيم كه تفاوت احكام در نبودن متون يا در وجوه فهم متون موجود،...

قانون‏گذاري در اين عصر بر پايه وحي الهي يعني كتاب و سنت استوار بود ولي رسول‏الله صلي‏الله‏عليه‏و‏آله در برخي مسائل قانون گذاري اجتهادي مي‏نمود و اين روش را به مسلمانان در كارهاي فكري آموزش مي‏داد. از جمله...

قرآن و سنت پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله دو منبع اساسي و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامي براي نظريه‏پردازي در فروعات فقهي است با اين حال فتاوا و آراي متفاوتي از سوي فقها مطرح شده و مي‏شود. از آن جا كه اجتهاد...

بعضي، از سر جهل يا جهد، مي‏گويند دو گونه فقه داريم: فقه پويا و فقه سنتي! در گذشته حوزه از آفت تحجر و تجمد رنج مي‏برد، امروز علاوه بر آن از آفت بنيان برانداز غرب زدگي و تجدد نيز به شدت در رنج است. كساني...

اجتهاد كارآمد و تفقه روزآمد عبارت است از: «فهم فطرت نمون و خردمندانه متون ديني در بستر شرايط»؛ به تعبير ديگر تفقه يعني «وحي و سنت» به اضافه «خردورزي متمحض» به اضافه «زمان آگاهي»؛ آن گاه كه نصوص ديني به...