قرآن یك واژه‌ی عربی اصیل به شمار می‌رود و ریشه‌ی اشتقاق آن از ماده‌ی‌ «قرأ» به معنای خواندن گرفته شده است. همزه‌ی «قرأ» در اصل واو بوده و از ماده‌ی «قرو» به معنای گردآوری می‌باشد؛ زیرا قاری- هنگام قرائت-...

چون اسباب نزول از راه نقل روایت به دست می‌آید و متأسفانه وقایع و حوادث، در گذشته ضبط نمی‌شد، بنابراین غالب روایات منقول چندان منابع قابل اعتمادی نیستند، جز اندكی كه بیشتر آنها ضعیف السند یا متعارض و متهافت...

فقها و دانشمندان اسلامی با توجه به سبب و شأن نزول و ظهر و بطن آیات، قاعده‌ای را به دست آورده‌اند و با تمسك به آن قاعده، احكام را استنباط می‌كنند. آن قاعده عبارت است از: «العبرة بعموم اللفظ لابخصوص المورد؛...

در اصطلاح سلف، تنزیل بر مورد نزول گفته می‌شود. این مورد می‌تواند یك واقعه‌ی خاص باشد كه آن واقعه سبب نزول آیه شده است. ولی تأویل مفهوم عامّی است كه از آیه برداشت می‌شود و قابل انطباق بر جریانات مشابه است....

چه فرقی میان این دو عبارت وجود دارد؟ بیشتر مفسرین فرقی میان این دو قابل نشده‌اند و هر مناسبتی را كه ایجاب كرده است آیه یا آیه‌هایی نازل شود، گاه سبب نزول و گاه شأن نزول گفته‌اند. در صورتی كه میان این دو...

در اهمیت شناخت اسباب نزول یا شأن نزول باید گفت: همان گونه كه می‌دانیم قرآن، تدریجی و در مناسبت های مختلف نازل شده است. برحسب اقتضا اگر حادثه ای پیش می‌آمد یا مسلمانان دچار مشكلی می‌شدند، یك یا چند آیه...

در ترتیب نزول سوره‌ها روایاتی در دست است كه مورد اعتماد بزرگان است و عمدتاً از ابن عباس نقل شده است. مانند روایتی كه احمد بن ابی یعقوب كاتب، معروف به ابن واضح یعقوبی (متوفای 292) در تاریخ خود از محمد بن...

یكی از مسایل مهم علوم قرآنی، مسأله شناخت سوره‌های مكی و مدنی است. تشخیص آنها به دلایل ذیل ضروری است:

در سوره‌های حوامیم هفت‌گانه مضمونی مشترک وجود دارد و آن تبیین وحی و ضرورت نبوت است و در آن سور، رسول الله (صلی الله علیه و آله) برای حقانیت وحی و نبوتش استدلال می‌کند، این احتجاج از سه راه صورت می‌گیرد،...

یکی از مضامین مشترک هفت سوره حوامیم سبعه، تبیین وحی و ضرورت رسالت انبیاست. در بعضی از این سور احتجاج‌های رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ضرورت وحی بخوبی مطرح می‌شود. برای تمامیت حجت گاهی به