یکی از موانع گریبانگیر متفقهان و پژوهشگران دینی، اجتهاد در برابر نصوص است. همان گونه که جمود بر الفاظ روایات و عدم توجه به قراین عقلی و نقلی معتبر، مانعی در مسیر فهم حدیث است، اجتهاد در برابر روایات نیز...

همان گونه که اجتهاد در مقابل نص و بی پروایی و جرأت در انکار و یا تأویلهای خودسرانه ی حدیث، میراث حدیثی ما را تهدید می کند، جمود و خشک اندیشی در پذیرش احادیث و یا شرح و تفسیر آن، مانع رشد علمی این عرصه...

پیروی از هوی و هوس زمینه ساز بروز کج فهمی و بدفهمی احادیث می گردد. قرآن کریم پس از توصیه ی قیام به عدالت می فرماید: (فَلا تَتَّبِعُواْ الهَوَی أَن تَعْدِلُواْ وَ إِن تَلْوُاْ أَوْ تُعْرِضْواْ فَإنَّ الله...

برخی روایات تفسیری، مفاهیم و تعابیری از آیات قرآن را بر ائمه علیهم السلام و یا افراد دیگری تطبیق داده است، بی آنکه به تفسیر مفهومی واژگان یا عبارات قرآن بپردازد؛ بلکه ائمه علیهم السلام آیه را بر مصداق...

اجمال گویی در برخی احادیث، امر مسلّمی است که توجه به روایات مبین و مفصَّل را ضروری می سازد. پراکنده بودن روایات مجمل در میان روایات مبیَّن و مفصَّل و خلط میان این دو، آفتی است که گریبانگیر احادیث شده است....

آسیب هایی که در فهم صحیح روایات رخ می دهد، درآمیختگی روایات محکم و متشابه است. احادیث معصومان علیهم السّلام از لحاظ سطح بیان مطالب و کشف مقصود اصلی گوینده، یکسان نیستند و در دو نوع قرار می گیرند: نخست...

از آنجا که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السّلام علاوه بر منصب تبلیغ احکام، منصب حکومتی و ولایتی نیز داشته اند و روایات بر اساس مناصب آنها صادر شده است، درآمیختگی و عدم تفکیک این...

یکی از آسیبهای درونی فهم حدیث، استفاده از اسلوب تشریع تدریجی در مقام وضع و جعل احکام و نیز استفاده از این شیوه به هنگام بیان احکام و معارف است که معصومان علیهم السّلام در عرضه ی حکم شرعی به مردم به کار...

برخی واژه شناسان برای نسخ معنایی اصلی نقل کرده اند که به حسب موارد فرق می کند: گاهی برداشتن چیزی و گذاشتن چیز دیگر به جای آن، و گاه تغییر و تبدیل چیزی به چیز دیگر است. (1) برخی برای نسخ در لغت چند معنا...

کلام معصوم علیهم السّلام مانند کلام الهی لایه ها و بطونی معنایی دارد و همان گونه که خود فرموده اند، فهم آن برای همه یکسان نیست و هر کس به قدر ظرف خود از آن دریای بیکران برمی دارد. به نص روایات اهل بیت...