ابن انباری متوسم را به متثبت (با دقت نظر) شرح کرده است. و از کلابی نقل کرده است که متوسم کسی است که نظاره می‌کند. خداوند فرموده است: إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ؛ یعنی برای نظاره کنندگان...

شیخ صدوق در معانی الأخبار تعریفی از امام صادق (علیه السلام) در باب توبه‌ی نصوح، در نهایت سادگی، دقت و روشنی روایت می‌کند که حضرت فرمودند: «توبه‌ی نصوح آن است که باطن شخص مثل ظاهرش و از آن بهتر باشد.» با...

این کلمه یک بار به صیغه‌ی ماضی در سوره‌ی مریم آمده است: فَأَرْسَلْنَا إِلَیهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیاً؛ که این زمانی بود که به اذن خداوند مسیح (علیه السلام) از مریم (علیها السلام) به...

معنای دقیق تقوا بنا به نظر راغب عبارت است از: «قراردادن نفس در نگه داری از آنچه می‌ترسند؛ پس گاهی ترسی را تقوا و تقوا را ترس نامیده‌اند که طبق نام گذاری، مقتضای چیزی به مقتضی آن و مقتضی چیزی به مقتضای...

بیش از سیصد آیه در قرآن هست که به تفکر و تدبر و به چشم بصیرت قبل از رؤیت به بصره، فرا می‌خوانند. اینها آیاتی‌اند که به ‌اندیشیدن تأکید دارند، تا با تأمّل و دقت نظر به هر آنچه که حواس ظاهر و باطن به آن...

پرنده یا پرندگان نزد عرب پیش از اسلام نشانه‌ی بدبینی و یا خوش بینی بوده است. طیر نام دیگر تطیر (فال بد زدن) است. می‌گویند: «لاطیرَ اِلاّ طیر الله.» منظورشان این است که کسی جز خدا نه امر خوب می‌آورد و نه...

تسبیح یعنی منزه ساختن خداوند از هر آنچه که شایسته‌ی کمال ذات او نیست. وقتی می‌گوییم: «سُبحانَ الله»؛ یعنی ساحت عظمت او را از نقص، زشتی و بدی و اوهامِ وهم کنندگان و گمان گمان کنندگان منزه می‌کنیم؛ پس هر...

به آشکاری چیزی پس از ناپیدایی، تجلی گویند؛ و در این آیه آمده است: وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى؛ یعنی پس از پنهان بودن در پشت شب، واضح و روشن و آشکار گردید. همچنین وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا؛ یعنی آن را...

این کلمه از نظر اشتقاق نظایر فراوانی دارد که برخی از آنها اسمند، مانند: بلوغ، بلیغ، تبلیغ و...؛ و برخی فعل، مانند: بَلَغَ، یبلَغ، أبلَغَ و... همه اینها بنا به نظر راغب به معنای «رسیدن به نهایت مقصد و نهایت،...

در لغت یعنی مانع و فاصله بین دو چیز: بَینَهُمَا بَرْزَخٌ لَا یبْغِیانِ. یعنی بین آن دو مانعی وجود دارد، و به هیچ یک از دو طرف اجازه‌ی تجاوز به دیگری داده نمی‌شود. راغب می‌گوید: «برزخ در قیامت همان مانع...