بحث اين مقاله ي ما نه درباره ي نكته ما معضلي قرآني، بلكه مربوط به ترجمه قرآن كريم است، يعني ترجمه ي فارسي، و دقيق تر بگويم راجع به زبان و نثر ترجمه ي فارسي قرآن كريم است، كه از هر نظر شايسته ي تفحص و تحقيق...

عبارت مقدس الحمدلله ربّ العالمين آيه ي دوم سوره ي حمد يا فاتحه است و همه ي ما در زندگي روزمره بارها در نماز و غير آن، اين كلمه يا خلاصه ي آن الحمدلله را (حتي در احوالپرسي) به كار مي بريم. اخيراً جست و...

يكي از مترجمان فارسي قرآن، شادروان ابوالقاسم پاينده، در مقدمه ي ترجمه ي خود مسئله ي بديعي را مطرح كرده است كه البته از قديم الايام در بعضي منابع و متون تفسيري لغوي عربي و فارسي و نيز آثار مفسران كتاب مقدس...

مقاله «نوسازی بلاغت» عنوانی است بر گرفته از مقاله ی بلاغت تألیف امین الخولی که در دایرة المعارف الاسلامیه آمده است. امین الخولی در این مقاله پس از بیان معنای بلاغت و فصاحت و اشاره گذرا به پیشینه و تطورات...

پیش از هر سخنی، میان «ترجمه ی قرآن» و «شرح، تفسیر یا ترجمه و تفسیر قرآن» تفاوت می گذاریم، در تمام این نوشتار، منظور از «ترجمه ی قرآن»، متنی به فارسی (یا هر زبان دیگری) از قرآن کریم است که تک تک جملات آن...

جلال الدین سیوطی (متوفی 911ق / 1505م) دست کم دو اثر مستقل در باب واژگان «دخیل» در قرآن نگاشته است.(*) نخستین آنها المتوکّلی فیما ورد فی القرآن باللغات، مختصر فی معرَّب القرآن نام دارد. نام این رساله مأخوذ...

آیه ی نخست سوره ی مسد درباره ی ابولهب عموی پیامبر و یکی از چهره های بانفوذ بنی هاشم از قبیله ی قریش است. این آیه نفرینی متوجه دستان ابوالهب می کند: تبت یدا ابی لهب تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ «نابود باد...

"مکتب ادبی در تفسیر" از جمله روش های تفسیری در دوره ی معاصر است که ریشه در سنت کهن تفسیر دارد. برخی از مفسران ادبی قرون دوم و سوم هجری چون ابن قتیبه، ابوعبیده، ابوعبید، کسائی و فرّاء بیشترین تلاش خود را...

این نوشتار به بررسی چند واژه، ترکیب و اصطلاح عربیِ به کار رفته در قرآن کریم و مقتضیات ترجمه ی فارسی آن ها می پردازد. در واقع این مقاله را ضمیمه ای بر نوشته ی پیشین من با عنوان «از مقتضیات زبان فارسی در...

یکی از معروف ترین و مهم ترین آثار قرآن پژوهی غرب در دو سده ی اخیر تاریخ قرآن است. این کتاب، نخست در قالب پایان نامه ای به زبان لاتین به قلم تئودور نولدکه (1856) به رشته ی تحریر درآمد، اندکی بعد تحریر آلمانی...