شعر مهمل

نوعی شعر طنز که واژه‌ها و ترکیبات ساختگی و بی‌معنا دارد، شیوه‌ی همنشینی واژه‌ها براساس ارزش صوتی و تأثیر شنیداری آن‌ها است. برای مثال مشرف در...

Thursday, February 2, 2017

سبدیات

همکاران روزنامه توفیق چهار دسته بودند: طوطیان شکرشکن (هیئت تحریریه)، طوطیان قندشکن (شعرا و نویسندگان خارج از هیئت تحریریه)، طوطیان کمرشکن (نویسندگان...

Thursday, February 2, 2017

سَقَط

سقط در لغت معنی سخن درشت و دشنام می‌دهد. سقط گفتن یعنی زشت گفتن و بدگفتن، چنانچه بیهقی می‌گوید: «و غلامان در می‌آویختند و کشاکش کردند و وی سقط...

Thursday, February 2, 2017

عذر بدتر از گناه!

روزی ناصرالدین شاه در یک مجلس خصوصی که از درباریان تشکیل یافته بود روی به اطرافیان خود کرد و پرسید: - چه کسی می‌تواند بگوید عذر بدتر از گناه...

Thursday, February 2, 2017

رمان پیکارسک

رمان پیکارسک نوعی رمان طنزآمیز است که پیدایش آن به قرن شانزدهم در اسپانیا برمی‌گردد. از آن‌جایی که ساخت کلی این نوع رمان یک سری حوادث مستقل دارد،...

Thursday, February 2, 2017

دلقک دربار

دلقک‌های درباری شخصیت‌های حقیقی تاریخ بودند. آن‌ها در دربار پادشاهان حضور می‌یافتند و با مسخره‌بازی، لودگی و خوشمزگی موجب شادی پادشاه و درباریان...

Thursday, February 2, 2017

خیمه‌ شب‌بازی

در اساطیر هندی آمده براهما، خدای خالق، سررشته‌ی نخ‌های جهان را به دست دارد. جهان محل بازی و مخلوقات عروسک‌های او هستند. پس بشر به تقلید از پروردگار...

Tuesday, January 31, 2017

خنده

پدیده‌ای عضلانی است که شامل انقباض و انبساط متناوب صورت، به همراه حرکات متقابل دیافراگم، انقباضات مرتبط حنجره و دریچه‌های نای که الگوی منظم تنفس...

Tuesday, January 31, 2017

خنده کارناوالی

اصطلاح خنده‌ی کارناوالی برگرفته از نظریه‌های ادبی میخاییل باختین، زبان‌شناس و منتقد ادبیات روس است. باختین در سال 1965 میلادی کتاب آثار فرانسوا...

Tuesday, January 31, 2017

خُل بازی

نوعی نمایش قرون وسطایی فرانسه که در آن گروهی دلقک آداب و رسوم اجتماعی و رویدادهای سیاسی را به مسخره می‌گرفتند. بازیگران خل‌بازی با پیراهنی خاکستری،...

Tuesday, January 31, 2017

خرنامه

خردنمایی متضاد اغراق است و حالتی را بیان می‌کند که در آن پدیده‌ای مهم و با اهمیت، کوچک جلوه داده شود. در مواردی نویسنده یا فردی مهم خفیف، خوار...

Tuesday, January 31, 2017

خروس بازی

از نگارگر قرن یازدهم هجری، معین مصور نگاره‌ای در دست است که در آن تصویر جوان خروس‌بازی دیده می‌شود که خروسی در دست گرفته است. این نگاره مربوط...

Tuesday, January 31, 2017

حماسه‌ی مضحک

حماسه‌ی مضحک گونه‌ای ادبی است که در آن عناصر دو گونه‌ی ادبی کاملاً متفاوت، حماسه و طنز، برای بیان هدفی واحد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حماسه...

Tuesday, January 31, 2017

جناس در طنز

جناس در لغت به معنی گونه گونه گردانیدن و هم‌جنس بودن و در اصطلاح ادبی دو واژه‌ی مشابه را با معانی متفاوت آوردن است. به هر یک از این واژگان مشابه،...

Tuesday, January 31, 2017

جوکیم

هر لطیفه از عناصری تشکیل می‌شود که به آن جوکیم یا خرده لطیفه می‌گویند، یعنی مجموعه‌ای از اعمال و کنش‌ها که به کمک صناعت‌های گوناگون لطیفه را...

Tuesday, January 31, 2017

حکایت لطیفه‌وار

نوعی روایت منظوم یا منثور ساده، و مفرح که درباره‌ی یک فرد یا حادثه است. «حکایت لطیفه‌وار» را می‌توان شکلی ابتدایی از داستان‌های کوتاه امروزی...

Tuesday, January 31, 2017

تهکم

تهکم در لغت معنی مسخره کردن، استهزا و دست انداختن، شکسته و ویران شدن و فروریختن چاه می‌دهد و در لغت‌نامه‌ی دهخدا آمده خندستانی کردن و خندستانی...

Tuesday, January 31, 2017

توطئه‌ی ادبی

توطئه در لغت معنی مکر و حیله‌ای پنهان می‌دهد. معادل انگلیسی توطئه، intrique، معادل فرانسوی آن intrigue و معادل ایتالیایی‌اش intrigo از ریشه‌ی...

Tuesday, January 31, 2017

تمثیل

معنی واژگانی تمثیل مثال‌آوردن، تشبیه کردن، یا داستان و روایتی را به عنوان نمونه بیان کردن است. معادل انگلیسی آن allegory، در انگلیسی دوره‌ی میانه...

Tuesday, January 31, 2017

تقلید

نوعی نمایش طنزآمیز عصر صفویه که با تقلید لهجه‌ها و ویژگی‌های مردم شهرها و روستاهای ایران در پی سرگرم کردن تماشاگران بود. این نوع نمایش گاهی با...

Tuesday, January 31, 2017