تقلید

نوعی نمایش طنزآمیز عصر صفویه که با تقلید لهجه‌ها و ویژگی‌های مردم شهرها و روستاهای ایران در پی سرگرم کردن تماشاگران بود. این نوع نمایش گاهی با...

Tuesday, January 31, 2017

گوشه‌ی شست بستن دیو

چنانکه از نخستین ابیات این تعزیه نامه بر می‌آید، منظور اصلی سازنده‌ی آن نمایش دادن مقام حضرت امیر بوده است. بهرحال از این قطعه شش مصراع اولی...

Tuesday, January 31, 2017

تعزیه‌ی کمیک

در اصطلاحات مربوط به نمایش تعزیه، گوشه به قطعه‌ها و تعزیه‌نامه‌هایی گفته می‌شد که کوتاه بود، ارتباط چندانی به مایه‌های اصلی عزاداری نداشت و معمولاً...

Monday, January 30, 2017

تسکین کمیک

تسکین کمیک به صحنه‌های کمیکی گفته می‌شود که قبل یا بعد از لحظه‌های اوج تراژدی گنجانده می‌شود. این صحنه‌ها با ایجاد تقابل، ضمن این که عناصر تراژیک...

Monday, January 30, 2017

تزریق

تزریق از ریشه‌ی عربی زرق به معنی ریا، دروغ و نفاق، دروغ بستن بر کسی و یا آمیختن شیر با آب ساخته شده است. در اصطلاح ادبی تزریق به نوعی شعر مهمل...

Monday, January 30, 2017

تراژدی کمدی

تراژدی کمدی نوعی درام مربوط به دوره‌ی الیزابت و عصر شاه جیمز است. در اروپا از اوایل قرن هجدهم رواج تراژدی کمدی کاهش یافت و از آن به بعد فقط برخی...

Monday, January 30, 2017

مواردی از بذله‌گویی‌های عبّاس فرات

یک شب در جلسه‌ی انجمن فکاهی توفیق، بروبچه‌ها خیلی سربه سر فرات می‌گذاشتند. تا این که بحث کشیده شد به رودخانه‌ی فرات. نوری، نویسنده‌ی قدیمی توفیق...

Monday, January 30, 2017

پارادوکس در رمان مرحوم ماتیا پاسکال

رمان مرحوم ماتیا پاسکال اثر لوییچی پیرآندللو، اثر طنز معروفی است که اساس آن بر حالت‌ها و ذهنیت پارادوکسیکال شخصیت اصلی داستان شکل گرفته است....

Monday, January 30, 2017

بقال‌بازی

بقال‌بازی نوعی کمدی سنتی ایرانی بود که برای اجرا، متن از پیش تعیین شده‌ای نداشت و بداهه‌پردازی از مهم‌ترین مشخصه‌های آن بود. دو شخصیت اصلی این...

Monday, January 30, 2017

بازشناخت

بازشناخت، اصطلاحی ادبی است که اولین‌بار در ارسطو در کتاب بوطیقای شعر در تبیین طرح داستان تراژدی یا کمدی بیان کرد. معادل یونانی بازشناخت، anagnorisis...

Monday, January 30, 2017

احمدا

در اصطلاح ادبی، احمدا شعرهای طنزآمیز قافیه‌دار متوسطی است که زبانی ساده، شیرین و مردم‌پسند دارد. در دوران صفویه و قاجاریه هدف از سرودن شعرهای...

Monday, January 30, 2017

ادبیات جحوری

به آن دسته از تألیفاتی گفته می‌شود که از جنبه‌هایی متفاوت به بررسی شخصیت جُحا پرداخته‌اند. جوحا شخصیتی افسانه‌ای و مشهور فرهنگ غربی است که در...

Monday, January 30, 2017

پارادوکس

معنی واژگانی پارادوکس، ضد و نقیض بودن، ضد یکدیگر بودن، ناهمتایی و ناسازگاری است. پارادوکس برگرفته از واژه‌ی یونانی Paradoxon، مرکب از دو جزء...

Monday, January 30, 2017

بذله

بذله نکته‌ی کوتاه، ظریف، غافل‌گیرانه و زیرکانه‌ای است که از نظر عقلی خوشایند و خنده‌آور باشد. بذله‌گو اسم فاعل این کلمه است. شادی حاصل از بذله،...

Monday, January 30, 2017

افیونیه

افیونیه به نوعی آثار منظوم یا منثور گفته می‌شود که به طنزیا جد در مدح یا ذم تریاک و دیگر مواد مخدر سروده و نوشته شده است. تعداد افیونیه‌های بعد...

Monday, January 30, 2017

اسم مستعار

به اسمی گفته می‌شود که نویسنده، هنرمند، بازیگر یا آوازخوانی به جای اسم واقعی خود می‌گذرد. به اسم‌های مستعاری که شاعران برای خود بر می‌گزینند،...

Monday, January 30, 2017

اغراق

معنوی لغوی اغراق پردرکمان کشیدن است. Hyperbole معادل یونانی و Exaggeration معادل انگلیسی آن است. کلمه Exaggeration از ریشه‌ی لاتین Exaggerare...

Monday, January 30, 2017

آلازون

شخصیتی حیله‌گر، زرنگ و پرجنب و جوش که در نمایش‌های قرن هفدهم میلادی لباسهایی چهل‌تکه با پارچه‌های مختلف و لوزی شکل رنگارنگ می‌پوشید و نقش‌های...

Monday, January 30, 2017

آیرون

نوعی بازی خنده‌دار ایرانی که تعدادی بازیکن یک نفر را به اسم اوستا انتخاب می‌کنند. اوستا هر کاری انجام دهد، سایرین هم بدون این که صدایی از آنها...

Monday, January 30, 2017

حکایاتی از اهل حکمت

لقمان حکیم سیاه‌چرده بود. کسی او را به بندگی گرفت و مدّتی خدمت می‌فرمود و از روی آثار علم و حکمت مشاهده می‌نمود. روزی خواجه به رسم امتحان وی...

Sunday, January 29, 2017