استعداد در قرآن

موهبت، توانایی یا کششی که خداوند [در فرد] ایجاد می‌کند. هیچ واژه‌ی خاص قرآنی برای استعداد به این معنا وجود ندارد، هرچند معانی پیوسته با این مفهوم...

Friday, March 9, 2018

استعاره در قرآن

صناعتی ادبی که بدون ادات شباهت چون «شبیه» یا «مِثل» افاده‌ی تساوی معنایی می‌کند. در باب استعاره در علم بلاغت عربی بحث و دسته‌بندی‌های بسیاری...

Friday, March 9, 2018

اسباب و اثاث در قرآن

اشیاء قابل انتقال و تزیینات درون خانه. در قرآن، کاربرد اسباب و اثاث («مَتاع» و «أثاث»)، به طور مجاز، برای بحث درباره‌ی طبیعت ناپایدار هستی در...

Thursday, March 8, 2018

اسباب نزول و کاربستِ آن در قرآن پژوهی

روایاتی که عموماً از صحابه‌ی پیامبر نقل شده‌اند و سبب، زمان و مکان نزول بخشی از قرآن (معمولاً یک آیه) را بیان می‌کنند. در ورای مطالبی که به عنوان...

Thursday, March 8, 2018

ارم ذات العماد

نام یک مکان یا احتمالاً یک قبیله. این واژه با قوم عاد و از این‌رو، توسعاً با داستان هود پیامبر مرتبط است. تنها یک بار در قرآن به ارم اشاره شده...

Tuesday, March 6, 2018

اِرجاء در قرآن

مفهوم قرآنی تعویق یا تأخیر در عقوبت الهی. این مفهوم برگرفته از واژه‌ای است مربوط به ساحت مشیّت خداوند که در قرآن یک بار در آیه‌ی 106 توبه آمده...

Tuesday, March 6, 2018

ارث در قرآن

منابع سنتی اسلامی حاکی از آن است که انتقال درون نسلی اموال از طریق آخرین وصیت و وصیتنامه روندی شناخته شده قبل از ظهور اسلام و در دوره‌ی مکه داشته...

Monday, March 5, 2018

ارتداد

انکار یا روی‌گردانی از دین خویش. این معنا در قرآن عملاً با دو مفهوم اصلی کفر و ارتداد بروز می‌یابد، که مفهوم ارتداد بیش از کفر با مفهوم انکار...

Monday, March 5, 2018

ادریس در قرآن

پیامبری قرآنی که از موهبت‌های صبر و پارسایی برخوردار بود. بدون شک، جایگاه یگانه‌ی ادریس به این دلیل است که خداوند او را به مقامی بلند ارتقا داده...

Saturday, March 3, 2018

ادبیات و قرآن

این مقاله دو موضوع اصلی دارد: قرآن به مثابه ادبیات، که به ویژگی‌های ادبی قرآن اختصاص دارد؛ و قرآن در ادبیات، که به کاربرد قرآن در ادبیات گوناگون...

Saturday, March 3, 2018

نقاط اشتراک و افتراق قرآن و کتاب مقدّس

ظاهراً میان مسلمانان و مسیحیان از این جهت که هر یک منشأ صدور کتاب آسمانی خود را خداوند می‌دانند، اختلافی وجود ندارد. بر این اساس، پیروان هر دو...

Friday, March 2, 2018

جایگاه قرآن از نگاه مسلمانان

قرآن از جایگاه بس رفیع و بلند مرتبه (ساحت علم و حکمت الاهی) برای هدایت جهانیان و به کمال رساندن انسان‌ها و در جایگاه نظام نامه و مرام نامه واپسین...

Friday, March 2, 2018

ادبیات فارسی و قرآن

تأثیر قرآن بر زبان و ادبیات فارسی گسترده و در عین حال پراکنده و غالباً به صورت غیرمستقیم بوده است؛ فقدان مطالعات دقیق و روشمند در این موضوع سنجش...

Friday, March 2, 2018

ادبیات ترکی و قرآن

پذیرش اسلام در آناتولی در اواخر قرن سوم بارها و قواعد اجتماعی جدیدی ایجاد کرد و فضای زبانی و ادبی تازه‌ای آفرید که توانست زبان ترکی و سنت‌های...

Friday, March 2, 2018

ادبیات آسیای جنوبی و قرآن

جنوب آسیا (هندوستان، پاکستان و بنگلادش) با بیش از سیصد میلیون جمعیت مسلمان بزرگ‌ترین محل تجمع مسلمانان جهان است. ادبیات مسلمانان این منطقه از...

Thursday, March 1, 2018

اخلاق و قرآن

موضوع بحث این مقاله چندپهلو است، زیرا واژه‌ی ethics [که در عنوان مقاله به «اخلاق» ترجمه شده است] در زبان انگلیسی در موارد مختلفی به کار می‌رود....

Thursday, March 1, 2018

اُخدود در قرآن

اسم (یا اسم خاص) ی که در عبارت قرآنی «أصحاب الأخدود» آمده است: «ایشان نابود شدند، مردمان گودال آتش (اصحاب الاخدود)، همان آتش مایه‌دار، آن‌گاه...

Wednesday, February 28, 2018

اختلاف عقیده در قرآن

منازعات متعصبانه‌ای که در قرآن بر فرقه‌گرایی دینی دلالت دارد. مفهوم قرآنی اختلاف عقیده با تعابیر «اختلاف» و «تفرّق» بیان شده است؛ دو واژه‌ای...

Wednesday, February 28, 2018

واژه‌های کم شناخته و روابط هم ارزی

در قرآن کریم واژه‌هایی وجود دارند که معنای آنها در طی قرون محل بحث و موضوع کاوش بوده و چه بسا اتفاق نظری میان لغویان و مفسران در معنای آن وجود...

Tuesday, February 27, 2018

جابجایی مفهوم و مصداق در هم ارزی

یکی از رخدادهایی که در ترجمه می‌توان با آن مواجه شد، جابجایی میان مفهوم و مصداق در انتقال از زبان مبدأ به زبان مقصد است؛ در حالی که متن مبدأ...

Tuesday, February 27, 2018