خواجه طوسي (672 - 598 ه .ق.) از منطق نگاران نُه بخشي در قرن هفتم است. وي در تعديل المعيار في نقد تنزيل الاسرار كه كتاب دو بخشي ابهري را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد، به طرح معماي جذراصم پرداخته است. وي ابتدا...

شبهه كلّ كلامي كاذب، كه نزد منطقدانان قرن هفتم به نام شبهه جذر اصم خوانده شده است ، غالبا در منابع منطق دوبخشي، مورد بحث قرار گرفته است. اثيرالدين ابهري، نصيرالدين طوسي، علّامه حلّي، نجم‌الدين كاتبي، سعدالدين...

بيرون شدي كه اميرصدرالدين دشتكي، ارائه مي‌دهد در واقع تلاشي براي نشان دادن صدق و كذب ناپذيري جمله كل كلامي كاذب است. ريشه معما، صادق و يا كاذب انگاشتن جمله كل كلامي كاذب است. در حالي كه آن نه صادق است...

تأملات فلسفي حكيمان حوزه فلسفي شيراز (نيمه دوم قرن نهم تا پايان قرن دهم) نقطه عطفي در تاريخ تفكر فلسفي فرهنگ اسلامي است. انديشه هاي كلامي، مداقه هاي منطقي و تأملات فلسفي قرن هفتم غالباً به وسيله اين حوزه...

روي آورد متكلمان به مسأله كل كلامي كاذب، رهيافتي ابزار انگارانه است. بر خلاف رويكرد منطق دانان كه به منظور حل معما و يافتن برون شدي از آن، به طرح مسأله مي پردازند، متكلمان معماي جذراصم را به منزله روشي...

تطور تاريخي مسئله معماي دروغگو نزد دانشمندان مسلمان، هشت دوره مشخص دارد. تحليل متكلمان را در دوره دوم مي توان تفسير كرد. متكلمان اين معما را غالباً از جهت كاربردي در نقد نظريه هاي رقيب به عنوان روشي جهت...

صدرالمتألهين در مباحث گوناگون به بررسي انواع اتحاد پرداخته است، مثلاً در پي فرمايشات شيخ الرئيس در الهيات شفا، وي نيز اتحاد ماده و صورت، و اتحاد تركيبي، و اتحاد ميان جوهر و عرض را از اقسام اتحاد مي‏شمرد.([42])...

پس از آنكه معناي تعقل از نظر ابن سينا و ملاصدرا بيان گرديد، لازم است به مسئله اتحاد عقل و عاقل و معقول اشاره شود، و مقصود از آن روشن گرديده، وجوه اتفاق و اختلاف ميان ايشان آشكار گردد.

بيان شد كه در عبارات ابن سينا، به دو برداشت از تعقل برمي‏خوريم: يكي، تعقل از طريق تجريد و ديگري، تعقل از طريق استفاضه و اتصال به عقل فعال. بنظر صدرالمتألهين، تعقل فقط از طريق ارتقاي نفس و درك ذوات مجرده...

در بسياري از مسائل فلسفه اين سؤال مطرح است كه آيا نگرش فيلسوفان به مسائل يكسان و هماهنگ است؟ يا نظرياتي كه مورد نقد و اثبات قرار مي‏گيرد بطور دقيق با هم هماهنگ نيست؟ هنگامي كه به مسائل مختلف فلسفه دقت...